Afgelopen week las ik een artikel over de bekende CITO en talentontwikkeling van “Hooggevoelig heel gewoon”
Bij de uitleg aan ouders over de CITO wordt de mededeling gedaan dat slechts één antwoord juist is. En dat is precies waar de schoen wringt . Want kinderen, die anders denken of verder doordenken, gaan hier, volgens CITO, de fout in.

Gedachtegangen worden niet nagegaan, hoe logisch of juist deze ook zijn. Helaas leidt dit ertoe dat kinderen regelmatig op een verkeerd (te laag) niveau worden ingeschat. Er een discrepantie zit tussen wat ze in de klas en de reguliere lesmethoden laten zien. Ze krijgen ten onrechte geen uitdagender leerstof aangereikt krijgen. Aan het eind van de basisschool stromen ze vaak op een te laag niveau uit. Gevolg: veel van deze kinderen ontwikkelen de overtuiging dat ze dom zijn, ze verliezen hun motivatie en ronden regelmatig met veel moeite hun middelbare school af. Je kunt je dan dus afvragen of deze jonge mensen hun talent ten volle kunnen benutten binnen het bedrijfsleven.

Voorbeeldvragen

De volgende opgaven uit de voorbeeldvragen van de CITO eindtoets heb ik voorgelegd aan mijn zoons van 10 (groep 6) en 11 (groep 8). Misschien is het leuk de opgaven ook zelf te maken, voordat ik vertel hoe zij geantwoord hebben.

Wat waren jouw antwoorden?

Die van mijn zoons waren A en C. Op vraag 3 antwoorden ze A. Eerst droomde ik van een spelcomputer, maar die heb ik nu. Volgens CITO is er 1 goed antwoord en dat is antwoord C: eerst spaarde ik voor een spelcomputer, maar die heb ik nu. Antwoord C is het antwoord, dat het ‘hoort’ te zijn, op basis van de hele context. Mijn zoons reageerden heel verbaasd. Voor hun gaat er iets aan sparen vooraf, namelijk de droom om de spelcomputer te hebben. Door die droom gaan ze sparen. Het sparen staat niet op zichzelf, dus als je vraagt wat er EERST is, is dat de droom. Helaas is dat antwoord fout volgens CITO.

Vraag 4 gaven ze wel het ‘juiste’ antwoord, namelijk C.

Veel ‘verhaaltjes’ opgaven (taal én rekenen) en begrijpend lezen toetsen geven ruimte voor interpretatieverschillen. In het huidige toetssysteem wordt kinderen niet geleerd zelfstandig te leren denken, maar wordt er verwacht dat zij het antwoord geven dat een aantal volwassenen bedacht hebben. Vanaf groep 1 wordt kinderen geleerd op een bepaalde manier te denken, zwart-wit/goed-fout en deze manier van denken stimuleert niet de creativiteit en het out-of-the-box denken. Ook smoort het de motivatie van deze leerlingen om te leren leren in de kiem met als gevolg onderpresterende kinderen, drop-outs, faalangstige kinderen, kinderen die zich aanpassen aan wat ‘hoort’, etc.

Onderwijs en bedrijfsleven
En wat wil het bedrijfsleven later van hun medewerkers? Creatieve, zelfverzekerde mensen, die buiten de gebaande paden denken, initiatief nemen en doorzettingsvermogen hebben. Misschien is het tijd om onderwijs en bedrijfsleven met elkaar in contact te brengen als het gaat om talentontwikkeling.

CITO, passend onderwijs en talent(ontwikkeling)

Persoonlijk vind ik het een goede eerste stap dat de eindtoets niet meer allesbepalend is voor het schooladvies voor de middelbare school. Voor mij gaat deze echter nog lang niet ver genoeg. De CITO als doel om te bepalen wat het niveau van een kind is leidt af van het zien van de werkelijke potentie en de talenten van een kind. En zolang dat het geval is, is passend onderwijs ver weg en komen heel veel talenten niet of pas op late(re) leeftijd aan het licht, vaak na of door een burn-out of de bekende 12 ambachten, 13 ongelukken.

Wij hebben gelukkig, als ouders, een goed en intensief contact met de (plus) leerkrachten op school en ik kan inmiddels zeggen dat het onderwijs voor onze zoons steeds passender wordt. Toch hebben ook wij ervoor gekozen om een intelligentie- en persoonlijkheidstest te laten afnemen, omdat de CITO-scores lang niet altijd hun ware potentie liet zien.

Voorkom onnodige uitval, leerproblemen en gedemotiveerde leerlingen

Ik pleit er dan ook voor om bij CITO-scores, die afwijken van het beeld dat de leerkracht heeft van een kind in de klas, altijd in contact te treden met de ouders, te onderzoeken of een andere manier van denken een rol speelt bij het antwoorden en deze kinderen sneller verrijkend of verdiepend materiaal aan te reiken. Op die manier voorkom je onnodige uitval, leerproblemen en gedemotiveerde leerlingen.

“Hooggevoelig heel gewoon is het opleidingsinstituut en kenniscentrum in Nederland. Dit is het adres voor geaccrediteerde trainingen, opleiding tot hooggevoeligheidsdeskundige en verschillende modules zoals hooggevoeligheid en hoogbegaafdheid. Voor de hooggevoelige zelf en ook voor degene die met de hooggevoelige te maken heeft, bijvoorbeeld als leidinggevende. Wetenschap en praktijk worden gecombineerd. Er is een complete methode ontwikkeld voor kinderen waar veel scholen, kindercoaches en ook ouders mee werken, namelijk Otto de Octopus. Daarbij bieden ze ook geregeld informatieve lezingen en landelijke dekking voor allerlei vragen rondom hooggevoeligheid. Met het landelijke netwerk van hooggevoeligheidsdeskundigen en andere coaches, bedienen ze allerlei vragen en individuele begeleiding. De webshop staat vol met allerlei producten zoals boeken, leermiddelen, spellen, e-learning en inspirerende dingen zoals een kalender. Hooggevoeligheid is heel gewoon, en dit is dé plek om het gewoon te maken.”