Onze hersenen regelen werkelijk alles in ons lichaam. Wanneer de samenwerking tussen de beide hersenhelften goed is, kunnen we gebruik maken van de kwaliteiten van beide helften, beide vullen elkaar daarbij aan. Wanneer de samenwerking echter onvoldoende is, is het evenwicht in de functies van beide hersenhelften verstoord. Emotionele problemen, gedragsproblemen of leerproblemen kunnen daar het gevolg van zijn. Om te kunnen leren en automatiseren moeten de hersenhelften goed kunnen samenwerken
Leren en automatiseren, de samenwerking tussen links en rechts
Lateraliteit is het besef dat je een rechter- en linkerkant hebt. Vanaf een jaar of vier gaat een kind lateraliseren. Er ontwikkelt zich een samenwerking tussen beide handen met een zekere “taakverdeling”. De ene hand voert de handeling uit, de actiekant, de andere hand assisteert, de steunkant. De voorkeurhand gaat meer en meer de handeling uitvoeren. Waarna een kind uit eindelijk een voorkeurshand kiest waarmee ze gaan schrijven. Wanneer een kind nog niet in deze fase beland is en tóch al moet schrijven kunnen er zich problemen voordoen. Welke leiden tot leerproblemen.
Bij de lateralisatie wordt er een denkbeeldige verticale middellijn getrokken. Het uiteindelijke doel is dat links en rechts automatisch gekozen worden en onafhankelijk van elkaar kunnen werken. De linker- en rechterhelft van het lichaam krijgen hun eigen taken en werken steeds beter samen.
Dit kruizen helpt verbindingen aan te leggen in de hersenen. Het is een belangrijke vereiste vaardigheid die nodig is voor de juiste ontwikkeling van verschillende motorische en cognitieve vaardigheden. Het is om deze reden ook belangrijk dat kinderen eerst kruipen alvorens te gaan lopen. Het ontwikkelen van een voorkeurshand is een teken dat de hersenen rijpen en de mogelijkheid om de middellijn te oversteken ontwikkelt.
Wat kunnen problemen zijn bij een mindere lateralisatie?
Als het besef en de samenwerking tussen links en rechts niet goed verloopt, kunnen problemen met lezen, schrijven ontstaan. Ook zie je vaak dat kinderen cijfers omkeren en een trager werktempo hebben. Dit vanwege een niet optimale samenwerking tussen beide hersenhelften. Mogelijke kenmerken van kinderen waarbij het lateralisatie proces niet goed is doorlopen zijn:
- moeite om rechtop te zitten aan een tafel;
- een slecht evenwicht;
- moeite met spelling;
- een slechte oog-hand coördinatie;
- wagenziek;
- moeilijker automatiseren;
- moeilijk stilzitten;
- concentratie problemen;
- niet gemakkelijk leren fietsen en zwemmen;
- moeite met het lezen van de klok;
- weinig tot geen tijdsbesef;
- moeite met beslissingen nemen.
Oefeningen om het lateralisatie proces te bevorderen
Om een kind te laten lateraliseren zijn er oefeningen die gedaan kunnen worden. Een kind moet dan veel kruislingse bewegingen maken waarbij de middellijn van het lijf gekruist wordt. Allebei de hersenhelften moeten dan samenwerken.
Beweging bevorderd de samenwerking tussen beide hersenhelften en helpt met leggen van verbindingen. Kies één of twee van onderstaande oefeningen en doe deze elke dag een paar minuten met je kind. Je zult merken dat in verloop van tijd het automatiseren gemakkelijker gaat.
- Sta recht op en tik met je linkerhand je rechterknie aan en vervolgens met je rechterhand je linkerknie;
- Ga in kleermakerszit zitten met je handen op je knieën. Wijs vervolgens met je linkerhand naar je neus en met je rechterhand naar je oor. Leg je handen weer terug op je knieën en wissel het om, je linkerhand gaat naar je oor en je rechterhand naar je neus;
- Met een kleine bal, linkerbeen optillen en met de rechterhand de bal onder het been door naar de muur gooien en andersom;
- Superman op de grond. Ga in kruiphouding staan, met één arm naar voren opgetild en het tegenovergestelde been naar achteren opgetild. Houd dit 10 seconde vast en wissel dan om.
