De hele dag door staat een kind bloot aan een grote hoeveelheid prikkels. Via de zintuigen, ogen, neus, mond, oren en huid, komt informatie binnen. Niet alle kinderen kunnen even goed omgaan met al deze prikkels. Wat kan leiden tot verschillende problemen in gedrag en stress of vermoeidheid kan veroorzaken. Wanneer een kind overprikkeld is, zijn er verschillende manieren waarop hulp bij prikkelverwerking kan worden geboden
Hoe werkt prikkelverwerking
Een prikkel is een stukje informatie dat binnenkomt via een van onze zintuigen. Het zenuwstelsel waar deze prikkels binnenkomen, maken de hele dag door beslissingen over of iets belangrijk genoeg is om aandacht aan te besteden. Moeten we reageren of kunnen we dit negeren. Het centrale zenuwstelsel moet continu input bewust of onbewust verwerken.
Bij problemen in de prikkelverwerking werkt deze afweging niet optimaal, er komen soms te veel prikkels binnen of ze worden heel intens beleeft.
Kinderen met autisme, ADHD of HSP (hooggevoeligheid) hebben vaak problemen met prikkelverwerking. Prikkelverwerking wordt ook vaak aangeduid als sensorische informatieverwerking
Verstorende prikkelverwerking
Problemen met prikkelverwerking is in twee soorten in te delen. Je hebt kinderen die overgevoelig zijn voor prikkels en kinderen die ondergevoelig zijn. Daarnaast kan onderscheid gemaakt worden tussen kinderen die prikkel zoekend zijn. Deze kinderen bewegen en friemelen veel. Of er zijn kinderen die juist prikkels vermijden en zich terugtrekken of wat loom worden.
Wat helpt bij problemen bij prikkelverwerking
Afhankelijk van de problemen welke een kind ondervindt met de verwerking van prikkels zijn er verschillende manieren en hulpmiddelen die kunnen helpen. Voor kinderen die snel afgeleid zijn en prikkels moeilijk kunnen filteren, helpt allereerst een prikkelarme omgeving. Voor kinderen die juist prikkels nodig hebben voor extra stimulatie is het goed om beweging te stimuleren.
Voldoende rust
Om de hoeveelheid prikkels die op een dag op een kind af komen te verwerken heeft een kind voldoende rust nodig. Dit kan door te zorgen voor verschillende prikkelarme momenten op de dag en een goede nachtrust. Als je uitgerust wakker wordt, voel je je prettiger en kan je meer hebben. De kans om overprikkeld te raken is daardoor kleiner. Een verzwaringsdeken is een goed hulpmiddel om goed tot rust te kunnen komen. De verzwaring heeft een rustgevend effect op kinderen. Door de druk komen kinderen sneller tot een (betere) rust, en vallen sneller in slaap. Ook slapen ze beter door en worden minder snel wakker.
Hulp bij prikkelverwerking ingeval van onderprikkeling
Om zich goed te kunnen concentreren zijn er kinderen die juist prikkels nodig hebben. Dit kunnen auditieve prikkels zijn, een kind gaat vaak zelf geluid maken door bijvoorbeeld te neuriën of zingen. Maar ook met een voorwerp ergens tegenaan tikken, kan deze kinderen helpen om alert te blijven.
Als het gaat om zoeken naar zintuiglijke prikkels is de tast wel een van de meest bekende. Veel kinderen kunnen zich beter concentreren als ze hun tastzintuig aanspreken. Zij hebben veel baat bij een fidget toy. Het friemelen houdt het brein en lichaam alert.
Je ziet ook kinderen die hun kleding kapot kauwen of zich uitleven op potloden en pennen. Een kind kan zich beter concentreren als hij iets in zijn mond heeft om op te kauwen. Een bijtketting biedt hier uitkomst, omdat dit een veilige manier is om met de kauwbehoefte om te gaan.
