We hebben er in de media veel over kunnen lezen, de leesachterstanden van kinderen, mede door de sluiting van scholen in verband met corona. Het maken van leeskilometers is altijd al belangrijk, maar nu helemaal. Laat kinderen zien dat lezen vooral heel léuk is! Hoe doe je dit als ouder? Squla deed onderzoek naar leesplezier bij kinderen.
De voordelen van lezen
Lezen is voor kinderen van alle leeftijden van onschatbare waarde. Door te lezen groeit het kinderbrein, de woordenschat en leert een kind verbanden leggen.
Een lezend kind heeft een veel grotere woordenschat. Hierdoor kan een kind zich beter uiten en begrijpt hij de wereld om zich heen beter. De woordenschat werkt eigenlijk als een kapstok! Hoe meer woorden een kind kent, hoe meer haakjes hij heeft om nieuwe woorden aan op te hangen.
Door te lezen leert een kind ook veel over grammatica, zin opbouw en spelling. Tevens vergroot het zijn concentratievermogen.
Lezen is ook goed voor de sociale ontwikkeling. Onderzoek wijst uit dat een kind dat leest vaak verbanden legt tussen het gelezen boek en de eigen identiteit. Door het lezen ervaren kinderen ook verschillende kanten van een verhaal. Ze maken kennis met verschillende emoties en leren zich in te leven in (hoofd) personen. Dat werkt weer positief door in de manier waarop ze met anderen omgaan. Het (voor)lezen van een verhaal kan daarnaast helpen een lastig onderwerp bespreekbaar te maken.
Tot slot werkt lezen ook nog eens enorm ontspannend en stimuleert het de fantasie. Kinderen die lezen, krijgen toegang tot een compleet andere wereld waarin alles mogelijk is. Niets zo lekker als
helemaal wegdromen bij een goed boek, toch?
Waarom leesvaardigheid en leesplezier hand in hand gaan
Lezen is goed voor kinderen, dat is duidelijk. Maar hoe stimuleer je dat? Dat valt of staat met twee dingen: leesvaardigheid en leesplezier. Deze twee kunnen niet zonder elkaar. Uit onderzoek van Stichting Lezen blijkt dat kinderen die voor hun plezier in hun vrije tijd lezen, over het algemeen leesvaardiger zijn.
Hoe motiveer je je kind om te lezen?
Om nog meer plezier in lezen te krijgen, is het belangrijk om veel leeskilometers te maken. In een ideale wereld lezen kinderen op de basisschool elke dag een half uur in hun vrije tijd.
Lezen alleen omdat het moet leidt niet tot betere prestaties
Uit onderzoek van Stichting Lezen blijkt ook dat kinderen die in hun vrije tijd een sterke autonome (intrinsieke) motivatie hebben om te lezen, vaker lezen en leesvaardiger te zijn. Dit gaat dus om lezen uit eigen beweging, bijvoorbeeld omdat het plezier geeft of de nieuwsgierigheid bevredigt.
Het verband tussen de gecontroleerde (extrinsieke) leesmotivatie en de leesvaardigheid is negatief. Kinderen die vooral lezen omdat andere mensen dit graag van hen willen, bijvoorbeeld ouders of
leerkracht, presteren minder op lezen. De sleutel tot meer leesplezier is dus om de intrinsieke motivatie van je kind te stimuleren. Dit kun je als volgt doen:
Geef zelf het goede voorbeeld
Goed voorbeeld doet goed volgen. Weinig dingen zijn zo motiverend als ouders die zelf regelmatig met een boek op de bank kruipen en aan tafel vertellen over hoe leuk, mooi of spannend het verhaal is. Kinderen die hun ouders geregeld zien lezen, grijpen zelf ook sneller naar een boek.
Samen lezen is een favoriete bezigheid van 43 procent van de ondervraagde ouders en kinderen.
Het juiste boek voor het juiste kind
Het juiste boek maakt het verschil. Dat komt duidelijk naar voren uit het onderzoek en de gesprekken met de experts. Zowel jongens (30 procent) als meisjes (32 procent) geven aan meer te lezen als ze leukere boeken zouden hebben.
Kinderpsychologe Tischa Neve benadrukt hoe belangrijk het is om die zoektocht zorgvuldig aan te pakken. “Het juiste boek uitzoeken vraagt tijd en aandacht. Ga met je kind in gesprek. ‘Wat vind je echt leuk om te lezen? Van welke verhalen word je blij? Als je dat weet, kun je samen heel gericht op zoek gaan. Qua niveau kun je altijd de leerkracht om advies vragen.”
En daarna: hop, naar de bibliotheek of boekwinkel.
Het maakt niet uit wát je kind leest, áls hij maar leest
Vergeet niet dat meerdere wegen naar Rome leiden. Een ‘traditioneel’ boek is niet de enige manier. Houdt je kind van stripboeken of leest hij
liever een tijdschrift? Beide zijn goed!
Het maakt niet uit wát je kind leest, áls hij maar iets leest dat hem interesseert. Zodra een kind graag stripboeken of tijdschriften leest, is de stap naar een boek bovendien kleiner. Laat je kind dus
zelf bepalen. Kijk bijvoorbeeld ook eens naar toneelboeken (waarin elke lezer een eigen rol speelt) en samenleesboeken.
Valkuil én kans voor ouders
Hoe mooi het ook klinkt, ouders hebben vaak niet de rust en tijd om echt samen met hun kind op de bank een boek te lezen.
Willemse ziet daar een grote kans voor ouders om het leesplezier te vergroten. Maar dat vraagt wel een investering van tijd.
“Zorg dat je als ouder tijd inruimt om samen dat kwartier of halve uur op de bank te lezen. Dus niet als je zelf eigenlijk iets anders
moet doen, maak er voor jezelf ook een rustmoment van.”
Neem het samen lezen op in je dagelijkse routine. Elke dag voor het slapengaan bijvoorbeeld. Begin klein met 10 minuten en verhoog langzaam naar een half uur. Routines geven duidelijkheid voor iedereen. Zo wordt samen lezen al snel een leuke gewoonte.
Meer tips en informatie over leesplezier, kun je vinden op de onderwijsmonitor van Squla
