Veelal wordt dyslexie als een handicap beschouwd, als een stoornis die het leren lezen, schrijven, onthouden van letters en cijfers bemoeilijkt. De experts op het gebied van leerstoornissen Brock en Fernette Eide stellen deze visie ter discussie. Ze zien dat dyslexie een alternatieve manier is waarop hersenen informatie verwerken. Eén manier met veel voordelen. Lees meer over de voordelen van dyslexie

Fernette en Brock Eide zijn specialisten op het gebied van “leerstoornissen”. Ze schreven het boek The Dyslectic Advantage: Unlocking the Hidden Potential of the Dyslectic Brain. En bloggen over de weinig gewaardeerde voordelen van dyslexie. Terwijl dyslectische kinderen het moeilijk hebben op de basisschool groeien ze vaak uit tot begaafde verhalenvertellers, uitvinders en ondernemers. Met hun boek en blogs willen ze, dyslectische en hun omgeving helpen de voordelen van een dyslectisch brein te herkennen en te koesteren. In een interview in wired vertellen ze over hun visie.

Wat zijn de belangrijkste misvattingen rondom dyslexie?

Fernette Eide: Een van de grootste misvattingen is dat dyslectische hersenen alleen verschillen in de manier waarop mensen gedrukte symbolen verwerken. Terwijl ze in werkelijkheid een alternatief verwerkingspatroon laten zien dat van invloed is op de manier waarop ze informatie over de hele linie verwerken. Dyslectische hersenen zijn zo georganiseerd dat de kracht wordt gemaximaliseerd bij het maken van verbanden met het grote geheel. Dit ten koste van de zwakheden bij het verwerken van fijne details.
Het is een grote vergissing om te veronderstellen dat de hersenen van een dyslectische kinderen dezelfde ontwikkeling doorlopen als van een niet dyslectische kinderen, maar het gewoon minder goed doen. De ontwikkeling van hersenen van dyslectische kinderen kennen een hele andere ontwikkeling. Ze brengen een ander patroon van verbindingen en circuits tot stand, waardoor een ander soort probleemoplossend apparaat ontstaat.

Hoe werkt het dyslectisch brein

Een anders bedraad brein maakt dat kinderen het  moeilijker vinden op 7 of 8 jarige leeftijd om te leren lezen. En dit verschil in ontwikkeling zorgt voor een echte mismatch tussen wat ze moeten leren en de manier waarop traditioneel onderwijs wordt gegeven op de basisschool. Er is een botsing tussen wat ze echt goed kunnen op bepaalde leeftijden en wat ze in de klas moeten doen. Dit  maakt het erg moeilijk voor hen om te gedijen in de traditionele klasomgeving.
De andere grote misvatting is dat dyslexie een leerstoornis is die alleen gepaard gaat met problemen, in plaats van een ander verwerkingspatroon dat naast de bekende uitdagingen enorme sterke punten kan opleveren. De voordelen van dyslexie!

Wat zijn de belangrijkste sterke punten van het hebben van een dyslectisch brein?

Brock: We schetsen vier belangrijke sterkteprofielen in het boek. Sommige dyslectische kinderen zijn vooral goed in ruimtelijk redeneren. Het samenstellen van driedimensionale ruimtelijke perspectieven is voor hen eenvoudig. Ze kunnen werken in ontwerp, 3D-kunst, architectuur, als ingenieurs, bouwers, uitvinders of organische chemici.

Onderling verbonden redeneren is een ander soort kracht. Deze verbindingen kunnen verwantschapsrelaties of causale relaties gemakkelijk herkennen. Als ook het vermogen om van perspectief te veranderen en een object of gebeurtenis vanuit meerdere perspectieven of contexten te bekijken. Veel dyslectici werken in interdisciplinaire gebieden of gebieden die het combineren van perspectieven en technieken vereisen. Ze zien verbanden die andere niet zien.

Veel dyslectici hebben de neiging om feiten te onthouden als ervaringen, plaatjes of verhalen, in plaats van abstracties. We noemen dit patroon verhalend redeneren, wat we beschouwen als de derde kracht. Deze kinderen hebben een zeer sterk vermogen om uit ervaring te leren. Deze kinderen worden vaak omschreven als de familieolifant. Ze herinneren zich dingen tot in detail. Ze weten bijvoorbeeld wie twee jaar geleden wat aan hun zus heeft gegeven voor haar verjaardag.

Deze kinderen blinken uit op gebieden waar het vertellen en begrijpen van verhalen belangrijk is, zoals verkoop, coaching, procesrecht of lesgeven. Daarnaast is een groot aantal professionele schrijvers dyslectisch.

Het vierde vermogen dat we schetsen, is het vermogen om goed te redeneren in dynamische situaties wanneer de feiten onvolledig zijn of veranderen. Mensen die sterk zijn op dit gebied werken vaak in het bedrijfsleven, op financiële markten of in wetenschappelijke gebieden die gebeurtenissen uit het verleden reconstrueren, zoals geologen of paleontologen. Deze mensen voelen zich prettig bij het werken met continu veranderende processen en bij het maken van voorspellingen.

Hebben de meeste dyslectische kinderen één van deze krachten?

Brock: De meeste dyslectici vertonen combinaties van deze sterke punten. Waarschijnlijk heeft 80 tot 90 procent van de dyslectische personen een verhalend brein. En veel van deze personen vertonen sterke punten in dynamisch redeneren. Onderling verbonden redeneren is eveneens gebruikelijk. Verrassend genoeg is ruimtelijk redeneren, dat vaak wordt gezien als de ultieme dyslectische vaardigheid, meer wisselvallig.

Wat is een voorbeeld van een waargenomen mentale zwakte die een mentale kracht verbergt?

Fernette: Het basisonderwijs is gericht op het verwerven van vaardigheden welke sterk afhankelijk zijn van het goed waarnemen van visuele of auditieve informatie. En het leren automatiseren van dingen, zodat je hier niet meer over na hoeft te denken. Dit zijn precies het soort uit het hoofd geleerde en fijne detailvaardigheden waar dyslectische kinderen moeite mee hebben. Maar omdat daar de focus ligt in de eerste klassen, worden hun sterke punten in het verwerken van grote afbeeldingen of het onthouden van persoonlijke ervaringen over het hoofd gezien.
Maar wat we na verloop van tijd zien, is dat doordat kinderen niet automatiseren, maar na moeten blijven denken. Ze staan hierdoor meer in contact met waar ze mee bezig zijn. Dit heeft als resultaat dat ze meer geneigd zijn om te innoveren en te vernieuwen.

Welk advies zou je ouders van een dyslectisch kind geven?

Brock: Een van de belangrijkste dingen is om te onthouden dat je je moet concentreren op het identificeren en opbouwen van sterke punten. Maar al te vaak ligt de focus op “repareren wat er mis is” in plaats van vieren en koesteren wat goed is, en dat is eeuwig zonde.
Wanneer het gaat om het verbeteren van de prestaties op worstelingsgebieden, moet hulp worden afgestemd op het specifieke kind.

Sommige kinderen vinden het niet erg dat ze het moeilijker hebben dan hun even intelligente leeftijdsgenoten. Die kinderen zullen het vaak goed doen in een traditioneel klaslokaal, met extra hulp van buitenaf in de gebieden waar ze het moeilijk hebben. Maar er zijn veel kinderen die er kapot van zijn als ze zien dat andere kinderen dingen gemakkelijk onder de knie krijgen, ze worden uitgelachen of onder druk gezet door de leraar.
Dit gaat ten kosten van hun zelfbeeld en kan ook lichamelijke klachten veroorzaken. Een anders onderwijs systeem, wat beter past bij hun ontwikkelingsprofiel kan dan uitkomst bieden.

Zou je dyslectisch willen zijn als je zou kunnen kiezen?

Brock: Absoluut! Het is een fenomenaal soort bedrading. De voordelen van dyslexie zijn geweldig