Wat heeft prikkelgevoeligheid met een “stoornis” te maken?

Wat heeft prikkelgevoeligheid met een “stoornis” te maken?

Als moeder van een hooggevoelig en strong-willed meisje schrok ik me wezenloos, toen ze de diagnose ‘ADHD met autistische kenmerken’ opgelegd kreeg. We kregen het verzoek van de school van mijn dochter (5 jaar) om verder onderzoek te laten doen, omdat ze erg prikkelgevoelig is en moeite heeft met haar spraak. In dit blog meer over prikkelgevoeligheid

Dat dit zou resulteren een diagnose: ADHD met autistische kenmerken (en een ernstige TOS) wekte een enorme weerstand in mij op. Hoe kan het zijn dat een kleuter van 5 deze diagnose krijgt, terwijl er mijn inziens helemaal geen sprake is van een stoornis, maar gewoon een simpele ondersteuningsbehoefte.

Tegenwoordig worden steeds meer jonge kinderen gediagnosticeerd met een psychiatrische stoornis. Dat klinkt heel zwaar en dat is het eigenlijk ook, want ADHD en ASS zijn vormen van een psychiatrische stoornis die zijn opgenomen in de DSMV; het diagnostisch manual dat wereldwijd gebruikt wordt door de psychiatrie.

Wanneer is iets een stoornis?

Je zou verwachten dat een kind dat een psychiatrische stoornis gediagnosticeerd krijgt thuis én op school grote problemen heeft. Echter, als je kind afwijkt van een gemiddeld kind op school, maar waar de thuissituatie geen significante problemen geeft, kan het toch deze diagnose kan krijgen. De belangrijkste reden hiervoor is dat het anders niet de juiste hulp op school kan krijgen.
Ik ben me daarom eens gaan verdiepen in de materie en kwam tot een verbazende (niet wetenschappelijk getoetste) conclusie

Wat is nu eigenlijk het ‘probleem’ of de ‘stoornis’?

Als ik me inlees in de ‘stoornissen’ die aan kinderen worden gegeven, valt mij één ding heel erg op en dat is dat bij bijna al deze ‘stoornissen’ de gevoeligheid voor (externe of interne) prikkels heel erg groot is. Iedere dag worden onze kinderen overvoerd met allerlei soorten ‘prikkels’, maar er wordt ze niet geleerd hoe ze hiermee om moeten gaan. In deze prikkelvolle maatschappij zou daar op school meer aandacht aan moeten worden besteed, zoals het geven van ontspanningsles. Zeker een kind wat prikkelgevoelig is heeft hier baat bij.

Stoornis of spiegel?

Als we de ‘stoornis’ nu eens omdraaien… Houden deze kinderen ons niet een enorme spiegel voor? Zijn er in onze wereld niet veel teveel prikkels? Worden deze kinderen niet gewoon driftig en druk omdat ze continue overvoerd worden door prikkels?
Mijn dochter is een hooggevoelig meisje met een sterke wil, ook wel hooggevoelig en strong-willed genoemd. Ze heeft geen psychische stoornis, maar is gewoon een kleuter. Een kleuter die zichzelf probeert te beschermen door zich af te sluiten als ze teveel prikkels binnenkrijgt. Of daar heel druk door kan worden en soms zelfs een woedeaanval kan krijgen. In plaats van te kijken hoe zij alle prikkels moet verwerken, leert ze ons een hele grote les; de wereld is voor veel kinderen (en volwassenen) té prikkelvol.

Vanwege mijn hoogsensitiviteit is ons leven al heel erg ingericht op rust en structuur. Onze weekenden brengen wij graag met elkaar door en afspraken worden zorgvuldig gepland. Uitjes plannen wij nooit op een zondag want dan moet ze veel teveel prikkels verwerken terwijl de juf verwacht dat ze oplet op maandag. Ze is 5 jaar en moet dus naar school; thuisblijven voor prikkelverwerking mag in principe niet.

Prikkelgevoeligheid en balans

In onze prikkelvolle prestatiemaatschappij kampen veel mensen met een burn-out.1 Kinderen kunnen ook zeer prikkelgevoelig zijn. De balans tussen draaglast en draagkracht is weg; Alles dient altijd meer te worden. ‘Stilstand is achteruitgang’ zegt men. Maar misschien moeten we juist wat vaker stil zijn. In de stilte verwerk je. Even een pas op je plaats maken en daarna weer rustig doorgaan. Dit zou eigenlijk een vast onderdeel moeten zijn van een schooldag; ontspanning.

Hoe ontspan je eigenlijk? Welke manieren om te ontspannen zijn er? Misschien komen veel prikkelgevoelige kinderen dan niet zo overprikkeld thuis, waar overprikkeling zich vaak uit in woedeaanvallen, driftbuien en slecht slapen en de volgende dag moeten ze gewoon weer door naar nog een prikkelvolle dag.

Maar om leren gaan met prikkels is niet alleen nodig op school, maar wij als ouders hebben hier ook een enorme verantwoordelijkheid in. We grijpen zelf ook te vaak naar de smartphone. Ik betrap mezelf er regelmatig op om nog even een appje te beantwoorden, terwijl mijn dochter al meerdere malen iets aan me heeft gevraagd. Dat is niet goed, want ik ben haar voorbeeld. Wat leer ik haar op deze manier? Daarom gaat mijn smartfoon nu uit als zij thuis is, want ik ben haar voorbeeld en zij is mijn spiegel.

Lees meer over de aspecten van prikkelgevoeligheid .

Hooggevoelige kinderen beter begrijpen

Hooggevoelige kinderen beter begrijpen

Een hoogsensitief of hooggevoelig kind neemt meer en intenser waar dan andere kinderen. Hooggevoelige kinderen kunnen omschreven worden als kinderen die binnenkomende prikkels minder filteren  dan anderen kinderen.

Het zenuwstelsel van hooggevoelige kinderen werkt bijzonder goed en intensief. Voor niet hooggevoelige personen komt het hooggevoelig kind vaak over als een aansteller of een zeurpiet. Het is belangrijk dat deze kinderen begrepen worden. We willen daarom stil staan bij de relevante kenmerken van een hooggevoelig kind.

Oog voor detail

Hooggevoelige kinderen hebben een oog voor detail. Ze merken meer op van wat er om hen heen gebeurt, dan andere kinderen. Kinderen voelen dingen sneller aan, ze zijn zich sterk bewust van andermans gevoelens. Ze zijn zorgzaam en empatisch.

Kinderen die hooggevoelig zijn,  denken meer na over wat ze zien en horen. Dit kan ervoor zorgen dat ze veel zitten te piekeren over waarom een kind een ander kind pestte of sociale dilemma’s. Een kind kan dan faalangstig reageren doordat hij teveel prikkels ervaart.
Onderstaand filmpje illustreert hoe een kind te veel prikkels kan ervaren.

De fantasie van hooggevoelige kinderen

Aan fantasie ontbreekt het vaak niet bij hooggevoelige kinderen. Ze hebben een sterke fantasie en ze zijn zeer gewetensvol voor hun leeftijd. Ze beginnen met praten en lopen op het normale tijdstip, maar het zindelijk worden of het opgeven van bepaalde gewoontes zoals duimzuigen of een knuffel beer overal mee naartoe nemen gebeurt vaak later. Hoogsensitieve kinderen denken dikwijls in beelden.

Diversiteit

Ondanks de algemene kenmerken kunnen hooggevoelige kinderen onderling sterk verschillen. Het ene kind voelt vooral stemmingen en emoties van anderen aan, terwijl het andere kind zich erg bewust is van het onrecht in de wereld.
Er kan onderscheid worden gemaakt in vier categorieën van hooggevoeligheid.

  • Lichamelijk: het fysieke lichaam, inclusief de zintuigen.
  • Emotioneel: gevoelens en de omgang met anderen
  • Mentaal: denken, leren en informatieverwerking
  • Spiritueel: het besef van een zingevende context, eventueel vallend buiten de grenzen van het direct waarneembare

Op school

Wanneer een hooggevoelig kind zich veilig voelt in de klas en het onderwijssysteem aansluit bij hun leersysteem, is vaak sprake van een goede, vlotte en leergierige kind. Voelt een kind zich echter onveilig of sluit het onderwijs niet aan bij hun vaak visuele leersysteem, dan komt er vaak niet uit wat erin zit, zijn ze onzeker of lijken ze ongeïnteresseerd.

Lees meer over het bespreken van hooggevoeligheid op school

 

Hoogstimulatieve kinderen | gevoelig en druk te gelijk

Hoogstimulatieve kinderen | gevoelig en druk te gelijk

Hooggevoelige kinderen verwerken informatie diepgaander, beleven emoties intenser en hebben gevoelige zintuigen. Vaak zijn kinderen hierdoor rustiger en meer observerend.  Er is echter ook een groep gevoelige kinderen die niet behoedzaam en afwachtend is. Deze kinderen gaan vol energie en nieuwsgierig op alles af wat ze in hun omgeving zien. Ze zijn vaak beweeglijk en druk en hebben behoefte aan afwisseling en nieuwe ervaringen, hoogstimulatieve kinderen

Wat is hoogstimulatief

Hoogstimulatieve kinderen hebben de neiging op onderzoek uit te gaan. Ze wil nieuwe ervaringen op doen en zich ontwikkelen. Ze verwelkomen situaties en personen en gaan erop af. Het biedt ze de mogelijkheid tot groei en het opdoen van kennis. Kernwoorden die passen bij hoogstimulatieve kinderen zijn:  beweeglijk, intens, intuïtief, onderzoekend, aandacht vragend en soms tegendraads of agressief

Kenmerken van hoogstimulatieve kinderen

Naast de kenmerken van hooggevoelig of hoogsensitief zie je bij kinderen die hoogstimulatief zijn het volgende 

  • ze zijn gevoelig voor stimulansen
    Zodra een kind iets waarneemt dat nieuw, leuk of interessant is, gaat hij erop af.
  • staat erg open
    Een kind is gevoelig voor sferen en stemmingen. Hij heeft de neiging sterk mee te bewegen met de dynamiek om hem heen.
  • kent intense emoties
    Ze kunnen uitbundig blij en betrokken zijn, maar heeft ook regelmatig boze buien en kan zeer explosief reageren.
  • wil de ander krachtig ervaren
    Een kind probeert andere uit om te zien of ze stevig staan. Door over grenzen te gaan, regels niet te accepteren en niet te luisteren bij een terechtwijzing. 
  • heeft behoefte aan ruimte en vrijheid
    Experimenteren en improviseren daar houd een kind van. Hij heeft beweging nodig om zijn aandacht en concentratie vast te houden.
  • is visueel ingesteld
    Een kind heeft daardoor moeite met planning en structuur, op tijd op school zijn is vaak een probleem. Op school zijn er vaak leerproblemen vanwege het beelddenken.

 

Gedragsproblemen bij hoogstimulatieve kinderen

Een hoogstimulatief kind laat vaak “gedragsproblemen” zien.  Thuis, woedeaanvallen, druk zijn, geen nee accepteren, slaan, schoppen, regels overtreden, schreeuwen, anderen de schuld geven en de baas in huis willen zijn.  Op school uit dit zich vaak door rondlopen in de klas, druk zijn, niet luisteren, niet te corrigeren, met spullen gooien, woedeaanvallen, voortdurend praten, het lokaal uitgaan of clownesk gedrag. Er zijn verschillende interpretaties voor dergelijk gedrag, namelijk overprikkeling, ‘hij wil niet luisteren’ of ‘hij heeft een sterke wil’.  Het is belangrijk dat een kind zijn kwaliteiten positief inzet. Dit vraagt veel sturing, vaak zijn hun vaardigheden op jonge leeftijd ontoereikend, waardoor er probleemgedrag optreedt. Een hoogstimulatief kind wil wel voldoen aan wat ouders en leerkrachten van hem vragen, maar het lukt hem vaak niet omdat hij de vaardigheden mist. En omgaan met overprikkeling kun je leren – als je vaardigheden goed ontwikkeld zijn.

bron: lihsk.nl

Lees meer over hoogstimulatieve kinderen

 

Hooggevoelig en strong-willed

Hooggevoelig en strong-willed

Als hooggevoelige introverte mama van een hooggevoelig meisje met een sterke wil, is het leven voor ons samen soms een hele uitdaging. Wat is hoogsensitief,  hooggevoelig en Strong-Willed? Wat zijn de overeenkomsten en verschillen.

Toen ik moeder werd van een prachtige dochter, ervaarde ik dat zij ook heel erg gevoelig is, maar ik kon haar driftbuien, woedeaanvallen en grenzeloosheid niet plaatsen, want als je hooggevoelig bent dan trek je je toch terug als je overprikkeld bent? Mijn dochter werd bij overprikkeling juist heel erg druk en soms ging ze zelfs slaan, schoppen, krabben en bijten. Ik heb haar daarom regelmatig uit een drukke situatie gehaald, als ze dit gedrag ging vertonen. Ik wist dat ze sloeg en schopte uit onmacht, maar kon er mijn vinger niet op leggen waarom ze dit op deze wijze uitte.

Totdat ik las over hooggevoelig en strong-willed / hooggevoelig met een sterke wil, genoemd.
Hierin las ik precies de eigenschappen en het gedrag terug van mijn dochtertje. Vanaf dat moment kon ik ook gaan handelen vanuit haar beleving van de wereld, gesterkt in de wetenschap dat ze hooggevoelig en strong-willed is.

Wat is Hooggevoelig en strong-willed (HS-SW)?

HS-SW gaat af op de prikkels die ze opmerken in de omgeving, maar waar ze ook zo gevoelig voor zijn. Ze komen juist in beweging van de prikkels die hen nieuwsgierig maken, wat betekent dat ze fysiek in actie willen komen door lopen, rennen, praten, dansen, zingen etc.

Kenmerken van een hooggevoelig en strong-willed persoon zijn:

  • Weet duidelijk wat het wel en niet wil.
  • Is erg nieuwsgierig: wil graag nieuwe dingen leren.
  • Is ondernemend
  • Kan enorm enthousiast en blij zij
  • Bruist van de ideeën.
  • Heeft regelmatig last van driftbuien
  • Als dingen niet gaan zoals het dat wil, gebeurt het regelmatig dat het schreeuwt, scheldt, schopt, spuugt of slaat.
  • Kan heel lang volhouden, geeft niet zomaar toe.
  • Houdt er niet van om rustig te zitten, ook als het duidelijk is dat het rust nodig heeft.
  • Houdt van actievere bezigheden (buiten spelen, rennen, springen) boven passievere bezigheden (boekje lezen, knuffelmomenten)
  • Kan omslaan als een blad: het ene moment enthousiast, het andere moment volledig overstuur.
  • Bij overprikkeling, wordt het juist heel druk en moeilijk bij te sturen.
  • Wil geen rust nemen, ook al is het ontzettend moe.

Wat is zijn de overeenkomsten tussen hoogsensitief en hoogsensitief en strong-willed?

Hooggevoelig en HG-SW zijn beide even prikkelgevoelig. Beide zijn vaak creatief en slim en beleven de wereld intens. Beide zijn na een moeilijke of drukke dag moeilijk in slaap te krijgen en beide leren ze meer van een vriendelijke terechtwijzing dan van streng toespreken. Ook zijn ze beide zeer intuïtief en sociaal, en stellen ze vaak diepzinnige vragen.

Wat zijn de verschillen tussen hoogsensitief en Hooggevoelig en strong-willed?

Daar waar hooggevoelig zich liever terugtrekt voor prikkelverwerking, verwerkt hg-sw door beweging en soms driftbuien en/of woedeaanvallen; waar hoogsensitief vaak behoedzaam is, gaat hoogsensitief-sw er direct op af; hoogsensitief is voorzichtig, maar hoogsensitief-sw is juist onderzoekend.

Daar waar een goede sfeer, balans en harmonie voor hoogsensitief zo belangrijk zijn, kan hooggevoelig-sw juist enorm opstandig en rebels reageren. Hooggevoelig-sw houdt vaak van competitie en inspanning, terwijl hoogsensitief een hekel heeft aan competitie. Hoogsensitief is liever op de achtergrond, hoogsensitief-sw is erg aanwezig en loopt voorop.

Hoogsensitiviteit is zijn algemeenheid krijgt gelukkig steeds meer bekendheid, maar hoogsensitief en strong-willed is nog wat minder bekend. Daar waar scholen al hun best doen om leerlingen met hoogsensitiviteit goed te begeleiden, hebben hoogsensitieve kinderen met een sterke wil nét een andere benadering nodig dan hoogsensitieve kinderen.

Als ouder van een hooggevoelig en strong-willed kind, kun je denk ik het beste de school goed informeren over de verschillen en de overeenkomsten. Tenminste, dat ga ik vanmiddag doen in een gesprek op school met de juf van mijn dochter. Ik heb wat literatuur aangeschaft en hoop dat school met deze handvaten het allerbeste uit mijn dochter weet te halen wat erin zit.  Zodat ze een onbezorgde basisschoolperiode tegemoet gaat en als een tiener vol zelfvertrouwen het voortgezet onderwijs in zal gaan.

Lieve groet van Ilja

Zwemles voor een hooggevoelig kind, best een ding!

Zwemles voor een hooggevoelig kind, best een ding!

Mariksa is de trotste oma van een prachtig, hooggevoelige kleinzoon. Zwemles voor een hooggevoelig kind, kan een hele opgave zijn. Anneke nam als oma de de zwemlessen voor haar rekening. Lees in dit blog hoe ze genoot, maar ook tegen welke dingen ze aanliepen. 

Op mijn buik laat ik mij door het woeste water meevoeren. Soms knal ik tegen de harde zijkanten aan. Inmiddels heb ik al meerdere blauwe plekken, maar toch kan dat de pret niet drukken. Ik wordt ingehaald door mijn man. Onze driejarige kleindochter heeft hij stevig in zijn armen geklemd. Zij giert het uit van de pret! Onze kleinzoon van acht zie ik al niet meer. Waarschijnlijk is hij alweer begonnen aan een volgend wildwaterbaanrondje.

Genieten als oma

Als oma geniet ik altijd van mijn kleinkinderen. Of ze nu zwaaiend vanuit de trekker, bij opa op schoot, voorbijrijden, acrobatische kunstjes uitvoeren op de trampoline, of gewoon op de bank hangen in hun pyjama met hun lievelingsknuffel op schoot. Maar in het zwembad, als ik mijn kleinzoon zó vrij ziet genieten, bereikt mijn trotsheid toch echt zijn hoogtepunt. Ik weet namelijk als geen ander wat voor strijd het is geweest om dit te bereiken.

Als dreumes merkte we al dat hij extreem gevoelig was. Iets verplaatsen in zijn kamertje veroorzaakte al onrustproblemen. Ook was hij ontzettend verlegen en bang voor alles wat nieuw was. Best zorgelijk vond ik…

In overleg met mijn dochter en schoonzoon besloot ik de zwemlessen op mij te nemen. Bij ons in het dorp zat een fijn zwembad (wat door het vele zwemmen wat ik met hem deed al vertrouwd was) met daarin een uitstekende zwemschool.

Toen kleinzoon bijna vijf jaar oud was en we bericht hadden gekregen dat hij kon starten sprak ik Hennie, de eigenaresse van de zwemschool, aan. Ik vertelde haar over mijn zorgen. Dat het in een groep met andere kinderen niets zou worden en dat ik zelf meer aan privéles zat te denken. Hennie begreep het niet zo goed. Ze zag mij en kleinzoon bijna wekelijks enthousiast plezier maken in het bad. Ik vond het ook lastig om uit te leggen waarom ik die zorgen had, maar ik wist gewoon dat het op de gewone manier niet zou gaan werken.

Zwemles voor een hooggevoelig kind

Ik liet mij overhalen het toch te proberen. De week erop startte een groepje met daarin maar vier kindertjes. Kleinzoon begon enthousiast, maar stond al na een kwartier huilend in het water. Achter het raam keek ik machteloos toe. Toen na afloop van de lessen het kleuterbad volstroomde met andere kinderen, blij, uitgelaten en wild spetterend om hun heen, raakte hij volledig in paniek. Ik wurmde mij tussen de ouders door om bij hem te komen. Drijfnat vloog hij in mijn armen. Trillend van angst. ‘Ik wil nooit meer heen!’ schreeuwde hij. Mijn hart brak in duizend stukjes. De week erop startte hij met privéles. Vijf weken later vertelde Hennie mij dat ze nu begreep wat ik toen bedoelde.

Lees meer over wat hooggevoelige kinderen vervelend vinden

Ruim anderhalf jaar lang heeft hij privéles gehad. Telkens als hij iets nieuws moest doen en ze hem na veel moeite zover hadden gekregen, konden ze weer opnieuw beginnen zodra hij datzelfde aan de andere kant van het bad moest doen. Een andere plek, dus ‘eng’.

Mijn man en ik gingen regelmatig met hem zwemmen in andere baden. Dat leek ons goed. In ieder bad had kleinzoon hetzelfde ritueel. De eerste tien minuten deed hij alles wat hij op zwemles had geleerd; op zijn buik zwemmen, op zijn rug drijven, watertrappelen… Even checken of dit water hetzelfde was. Of hij dit alles ook hier kon. Zodra hij daarmee klaar was, kon hij pas ontspannen.

Op een kalender met tekeningmagneetjes kon hij zien op welke dag hij les had. Het was belangrijk dat hij wist wanneer hij weer heen moest. Hem een uur van te voren inlichten werkte averechts, Dan raakte hij compleet in paniek. Belonen werkte juist positief. Zo had ik een mand vol met ingepakte legopoppetjes. Hij mocht een kleintje uitzoeken bij een gewone les. Een groot poppetje als hij iets nieuws (lees; engs) had moeten doen.

De laatste maanden voor zijn diploma leste hij in een groep. Dat ging prima. Er zaten vriendjes in van school en zijn zelfvertrouwen was ondertussen behoorlijk gegroeid. Het afzwemmen was een feest! Zo’n 150 supertrotse ouders en opa’s & oma’s zaten op klapstoeltjes rondom het bad. Op opzwepende kinderdiscomuziek liepen de kinderen in een lange rij langs hen heen. Iedereen gaf ze een aanmoedigende high-five. Tranen rolden over mijn wangen. Zó trots was ik! Toen na afloop zijn naam werd omgeroepen en ook hij zijn diploma in ontvangst mocht nemen voelde ik de grond onder me vandaan zakken. Wat een strijd. Wat een tranen. Maar toch gelukt! Bepakt met spekmedailles en snoepboeketjes liep hij stralend het bad uit. Op de boerderij hielden we feest. Met slingers, ballonnen en patatjes.

Het einde van de zwemlessen

Die avond in bed dacht ik aan al die ouders die ik de afgelopen weken sprak. Over hoe blij ze waren bijna van de zwemlessen af te zijn. Af van dat geren en gevlieg. Af van dat saaie wachten in de kantine. Maar ik voelde dat ik het juist ging missen. Het was onze strijd. Een strijd die we samen waren aangegaan. Waar we ons samen doorheen hadden geknokt. En wat we samen tot een goed einde hadden gebracht. Ik was dan ook blij verrast toen hij vertelde dat hij graag verder wilde met zwemlessen.

Als mijn man en ik even later genieten van een cappuccino zien we hoe de kleinkinderen  samen plezier maken in het golfslagbad. Hoe kleinzoon zijn zusje optilt en vervolgens neer laat plonzen in het water. Zij is heel anders. Zij leeft onder het motto van Pippi langkous; Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan! Maar mocht ze ons toch gaan verbazen. Toch ook de zwemlessen angstig gaan vinden, dan heeft zij in ieder geval een grote broer. Een broer die weet hoe ze zich dan voelt. Die haar kan geruststellen, opmonteren en naast haar kan gaan staan in de strijd die hij ooit eerder voerde. En daarmee staat zij dan in ieder geval  al met 1-0 voor!

Wil je meer over mij, mijn kleinkinderen of onze 135 koeien lezen, neem dan eens een  kijkje op mijn website: www.hippekip.com

Meer over het opvoeden van hooggevoelige kinderen

 

 

 

 

Hulp bij prikkelverwerking thuis en op school

Hulp bij prikkelverwerking thuis en op school

De hele dag door staat een kind bloot aan een grote hoeveelheid prikkels. Via de zintuigen, ogen, neus, mond, oren en huid, komt informatie binnen.  Niet alle kinderen kunnen even goed omgaan met al deze prikkels. Wat kan leiden tot verschillende problemen in gedrag en stress of vermoeidheid kan veroorzaken. Wanneer een kind overprikkeld is, zijn er verschillende manieren waarop hulp bij prikkelverwerking kan worden geboden

Hoe werkt prikkelverwerking

Een prikkel is een stukje informatie dat binnenkomt via een van onze zintuigen. Het zenuwstelsel waar deze prikkels binnenkomen, maken de hele dag door beslissingen over of iets belangrijk genoeg is om aandacht aan te besteden. Moeten we reageren of kunnen we dit negeren. Het centrale zenuwstelsel moet continu input bewust of onbewust verwerken.
Bij problemen in de prikkelverwerking werkt deze afweging niet optimaal, er komen soms te veel prikkels binnen of ze worden heel intens beleeft.
Kinderen met autisme, ADHD of HSP (hooggevoeligheid) hebben vaak problemen met prikkelverwerking.  Prikkelverwerking wordt ook vaak aangeduid als sensorische informatieverwerking

Lees meer over sensorische informatieverwerking

Verstorende prikkelverwerking

Problemen met prikkelverwerking is in twee soorten in te delen.  Je hebt kinderen die overgevoelig zijn voor prikkels en kinderen die ondergevoelig zijn.  Daarnaast kan onderscheid gemaakt worden tussen kinderen die prikkel zoekend zijn. Deze kinderen bewegen en friemelen veel. Of er zijn kinderen die juist prikkels vermijden en zich terugtrekken of wat loom worden.

Wat helpt bij problemen bij prikkelverwerking

Afhankelijk van de problemen welke een kind ondervindt met de verwerking van prikkels zijn er verschillende manieren en hulpmiddelen die kunnen helpen. Voor kinderen die snel afgeleid zijn en prikkels moeilijk kunnen filteren, helpt allereerst een prikkelarme omgeving. Voor kinderen die juist prikkels nodig hebben voor extra stimulatie is het goed om beweging te stimuleren.

Voldoende rust

Om de hoeveelheid prikkels die op een dag op een kind af komen te verwerken heeft een kind voldoende rust nodig. Dit kan door te zorgen voor verschillende prikkelarme momenten op de dag en een goede nachtrust. Als je uitgerust wakker wordt, voel je je prettiger en kan je meer hebben. De kans om overprikkeld te raken is daardoor kleiner. Een verzwaringsdeken is een goed hulpmiddel om goed tot rust te kunnen komen.  De verzwaring heeft een rustgevend effect op kinderen. Door de druk komen kinderen sneller tot een (betere) rust, en vallen sneller in slaap. Ook slapen ze beter door en worden minder snel wakker.

Hulp bij prikkelverwerking ingeval van onderprikkeling

Om zich goed te kunnen concentreren zijn er kinderen die juist prikkels nodig hebben. Dit kunnen auditieve prikkels zijn, een kind gaat vaak zelf geluid maken door bijvoorbeeld te neuriën of zingen. Maar ook met een voorwerp ergens tegenaan tikken, kan deze kinderen helpen om alert te blijven.

bijt kettingAls het gaat om zoeken naar zintuiglijke prikkels is de tast wel een van de meest bekende. Veel kinderen kunnen zich beter concentreren als ze hun tastzintuig aanspreken. Zij hebben veel baat bij een fidget toy. Het friemelen houdt het brein en lichaam alert.

Je ziet ook kinderen die hun kleding kapot kauwen of zich uitleven op potloden en pennen. Een kind kan zich beter concentreren als hij iets in zijn mond heeft om op te kauwen. Een bijtketting biedt hier uitkomst, omdat dit een veilige manier is om met de kauwbehoefte om te gaan.