Hoe intelligent is een kind? Of hoe is een kind intelligent? Een zin die ik twee keer moest lezen, maar die zo de essentie raakt! Iedereen is geniaal.
Er was eens… Nee, er waren eens… Dieren in de dierenwereld die vonden dat ze iets moesten doen aan het onderwijs. Ze besloten een school op te richten. Ze stelden een lesprogramma samen dat bestond uit hardlopen, klimmen, zwemmen en vliegen. En om het voor iedereen gemakkelijk te maken kregen alle dieren hetzelfde vakkenpakket.
De eend kon geweldig zwemmen; beter zelfs dan zijn leraar. Maar in hardlopen was hij slecht. Om dat bij te spijkeren kreeg hij hardlopen tijdens de zwemuren en moest hij na blijven voor extra looplessen. Tenslotte waren zijn poten zo toegetakeld dat hij ook met zwemmen niet verder kwam dan een 6. De schoolleiding vond dat echter acceptabel dus niemand maakte zich daar zorgen over, behalve de eend zelf.
Het konijn begon met hardlopen als beste van de klas, maar kreeg een zenuwinzinking omdat hij bij het zwemmen nog zoveel te leren had.
De eekhoorn kon geweldig klimmen, totdat het verkeerd ging met vliegen, omdat haar leraar perse wilde dat ze op de grond landde in plaats van op een andere tak. Ze kreeg gebroken nagels omdat ze teveel oefende en had uiteindelijk een 6 voor klimmen en een 5 voor vliegen.
De adelaar was een probleemkind en werd streng aangepakt. Bij de klimlessen was hij steeds als eerste in de top van de boom, maar hij stond erop dat op zijn eigen manier te doen.
Aan het eind van het schooljaar was het hoogste gemiddelde cijfer voor de vliegende bergaap, die redelijk kon klimmen, aardig kon hardlopen en ook nog een beetje kon zwemmen en vliegen. Hij mocht namens de leerlingen de ouders en docenten toespreken. De andere dieren zaten er bedrukt bij. De meesten waren gezakt in twee van de vakken en in de overige waren hun prestaties achteruit gegaan…
Dit verhaal heb ik niet zelf verzonnen. Het komt uit de syllabus van een opleiding die ik jaren geleden heb gedaan, namelijk ‘De kunst van kindercoaching’.
De moraal van dit verhaal is natuurlijk: benut het talent van een kind, en kijk niet naar wat het NIET kan.
Iedereen is geniaal
Is het: hoe intelligent is een kind? Of: Hoe is een kind intelligent? Ik pleit voor het laatste, niet in de minste plaats omdat we juist verschillende talenten nodig hebben voor onze toekomst. En omdat we hiermee gemotiveerde kinderen krijgen, die met plezier leren. Voor onze toekomst.
Dit is het verhaal van Sil. Sil is zo’n kind dat bij iedereen op school bekend is. Sil vertoont ongewenst gedrag , hij is aanwezig, vrolijk, sociaal, creatief, lief…
Maar ook: wiebelig, niet luisterend naar de juf, naar buiten kijkend als de juf iets uitlegt, te laat komen, want er kwam iets anders heel belangrijks tussendoor… En ga zo maar door.
En die laatste kenmerken, die komen steeds weer naar voren. Op de rapporten staat dan: ” Sil is een lieve leuke jongen, maar hij is snel afgeleid.” Of: ”Sil is nogal dromerig” Of: “ Het zit erin, maar het komt er nog niet uit”. Allemaal goed bedoelde aantekeningen van de leerkracht, die ook zo graag wil dat Sil hogere cijfers haalt.
Ongewenst gedrag, en wat dan ?
School en ouders gaan oplossingen bedenken. Want allemaal willen we dat Sil het beter gaat doen op school, en dat hij niet steeds het idee krijgt van:” ik doe het (weer) niet goed”.
Sil gaat als het ware “een traject” in. Om hem te helpen bij zijn ongewenst gedrag. Sil krijgt rt op school, om de leerstof extra te oefenen. Hij krijgt ook huiswerk, om samen met met zijn ouders te doen. Als dit niet voldoende werkt, moeten ouders allerlei vragenlijsten invullen. Sil moet allerlei testjes doen, om te kijken waar het probleem zit. En dan de uitslag: Sil is dyslectisch, Sil vertoont kenmerken van AD(H)D.
Probleem en oplossing
Er is dus echt een probleem, zo blijkt. Wat zijn hiervoor dan de oplossingen?
Voor de dyslexie kan Sil een dyslexieverklaring krijgen. Hiermee krijgt hij:
extra tijd bij toetsen(meestal 30 minuten)
proefwerken vergroot afdrukken, zodat de letters beter leesbaar zijn
gebruik van ICT-hulpmiddelen zoals Kurzweil 3000, Sprint Plus, WoDy of een Daisy speler
een kopie of print van alle informatie die op het (digitale) schoolbord is geschreven
mondeling toetsen afnemen
teksten in het Lettertype Dyslexie indien dit de persoonlijke voorkeur van jouw kind heeft
vrijstelling in het VMBO, om een extra tweede taal te laten vallen, zoals Frans of Duits
Voor het AD(H)D probleem kan een pilletje, zoals Ritalin of Concerta een oplossing bieden.
Het is fijn voor Sil dat er oplossingen gezocht en gevonden worden.
Maar toch blijft er iets knagen bij de ouders van Sil. Want met een pilletje wordt Sil wel rustiger, maar niet blijer. En de hulpmiddelen die hij krijgt vanwege zijn dyslexieverklaring, zijn weliswaar handig, maar ook hierbij blijft Sil het idee houden dat hij anders (lees: minder) is dan zijn klasgenoten. En dat is niet fijn…
Zijn er wellicht ook andere oplossingen? Ja, er zijn alternatieven.
Denk eens aan:
De Davis Methode, waarbij jouw kind zelf leert op welke manier hij het beste leert
Ik leer anders, met praktische tips om anders te leren
Ik leer leren, waarbij je kijkt naar de voorkeursleerstijl van een kind
Snel leren=leuk leren, om te leren hoe je efficiënt huiswerk kunt maken en leren
Heb jij ook zo’n kind als Sil? En wil je meer weten over andere oplossingen?
Kijk eens op mijn site www.brain-based.com Of neem contact op. Ik denk graag met je mee!
Een aantal jaren geleden kwam er in het nieuws het verhaal van een 18-jarige jongen die tijdens een vakantie in Griekenland aan het duiken is en denkt dat hij allemaal kwallen ziet, maar erachter komt dat het plastic zakken zijn.
Dit is het begin van een obsessie met het aanpakken van dit probleem. Hij schrijft er zijn profielwerkstuk over en krijgt er een 10 voor. Na zijn eindexamen blijft hij verder zoeken naar een oplossing voor het probleem. Hij stuurt honderden brieven naar bedrijven om mee te werken aan zijn product, maar daar wordt maar mondjesmaat op gereageerd. Maar hij zette door…
“Voordat ik begon aan het project, was mijn leven niet bijster bijzonder. Ik was een gewone middelbare scholier. Wel was ik natuurlijk een beetje anders, in de zin dat ik altijd al geïnteresseerd was in techniek.”
Zijn doorbraak naar bekendheid kwam in de vorm van zijn TEDtalk die door meer dan een miljoen mensen werd bekeken.
Op dit moment is Boyan Slat, want daar hebben we het over, CEO van zijn eigen bedrijf The Ocean Cleanup, en is hij de jongste winnaar van de VN-prijs Champions of the Earth. Boyan Slat is een dwarse denker.
“Het nadenken over problemen, er oplossingen voor te bedenken en die dan daadwerkelijk uit te voeren, maakt me enthousiast.”
Zijn er in het verleden nog meer dwarse denkers geweest? Jazeker. Einstein, Darwin en Edison waren ook dwarse denkers.
Wat zijn de de eigenschappen van een dwarse denker?
Breed in interesse, aanpak en creativiteit.
Nieuwsgierig en en niet tevreden met gangbare theorieën en methoden
In staat en bereid zijn om buiten gebaande paden te lopen
Dwarse denkers zijn in staat grenzen te verleggen doordat interesse en nieuwsgierigheid samengaat met motivatie en doorzettingsvermogen.
Wat zijn de voorwaarden om uit te kunnen groeien tot een SUCCESVOLLE dwarse denker?
Een belangrijke voorwaarde om succesvol te zijn als dwarse denker is dat ze kunnen opgroeien onder omstandigheden die het mogelijk maken om hun potenties en talenten te kunnen ontwikkelen.
2 pijlers zijn hierin essentieel:
Opvoeding
Geef het kind de basiskennis en vaardigheden die nodig zijn. Stel je kind in staat zich te ontplooien, geef ruimte aan nieuwsgierigheid (en denk niet te snel dat het kattenkwaad is)
Onderwijs
Geef ruimte aan ideeën, verzin andere werkvormen waarin kinderen op verschillende manieren hun lesstof kunnen beleven, manieren waarvan ze geïnspireerd raken.
Staat er een grootschalige “einsteingeneratie” aan te komen?
Hmm, dat staat nog te bezien. Vele jongeren zijn niet erg gemotiveerd voor hun studies en maken verkeerde studiekeuzes. Hoe dat komt? Binnen het huidige onderwijs is nieuwsgierigheid, creativiteit, het buiten de gebaande paden mogen lopen geen onderdeel van ons vakkenpakket.
Maar laten we positief eindigen: Gelukkig wordt dit probleem onderkend door de overheid en onderwijsinstanties en worden er initiatieven ontwikkeld om ons onderwijssysteem aan te pakken.
En dit is nodig, want in de toekomst kunnen we niet genoeg Boyan Slats in ons midden hebben! Ik zal in ieder geval op de voet volgen welke initiatieven er gaande zijn in ons onderwijs.
Dit artikel is geïnspireerd op het hoofdstuk “dwarse denkers” uit “Het tienerbrein” van Jelle Jolles.
Ik denk voorbij hokjes en labels. Voorbij het label van de adhd’er die een aandachtstekortstoornis heeft, voorbij het stempel van de hoogbegaafde nerd, voorbij het idee dat de dyslecticus vooral maar heel goed moet oefenen om het zo gewenste niveau te behalen. Voorbij de hokjes waarbij we opleiden tot het behalen van één bepaald diploma.
Ik denk in mogelijkheden in plaats van beperkingen. Die adhd’er die met zijn enthousiasme en doorzettingsvermogen ervoor zorgt dat dat interessante project ook echt van alle kanten behandeld wordt, dat hoogbegaafde meisje dat de leerkracht helpt met het interessanter maken van de leerstof, de dyslecticus die een kei is in het bedenken en vertellen van verhalen.
Vaardigheiden 21e eeuw
We leven in de 21e eeuw. We hebben ook de vaardigheden nodig die bij deze eeuw passen. Vandaag zag ik de top 3 voorbijkomen van de belangrijkste vaardigheden voor werknemers in de 21e eeuw.
Creatief denken
Kritisch denken
Probleemoplossend vermogen hebben
Een top 3, die doet vermoeden dat de werknemer van de 21e eeuw niet meer geplaatst hoeft te worden in een hokje of label. Want daar gaat het namelijk niet meer om. Het is geen issue meer. We denken voorbij hokjes en labels.
Het huidige onderwijssysteem is nog niet zo ver in haar gedachtegoed. Het onderwijssysteem is nog van de 19e eeuw, het industriële tijdperk. Het tijdperk waarin leerlingen opgeleid werden om gehoorzame burgers te worden, die vooral niet te creatief of te kritisch mochten zijn.
Een kanttekening dient gemaakt te worden. Want het rommelt in onderwijsland. Van alle kanten komen er geluiden dat er een vernieuwing nodig is in het onderwijs. Er ontstaan nieuwe initiatieven. Schoolleiders komen bij elkaar om met elkaar in gesprek te gaan over transformatie in het onderwijs. Leerkrachten nemen initiatieven om in rapporten de mogelijkheden te noemen van een kind in plaats van de onmogelijkheden. Geen “onvoldoende”, maar een “nog niet”. Of een rapport waarin kritisch denken daadwerkelijk benoemd wordt. Als een talent wel te verstaan.
Het is vandaag een warme zomerdag en ik heb de afgelopen drie uur besteed aan het lezen van een boek. Een boek met een mooi verhaal. Zo mooi en inspirerend, dat ik direct de computer heb gepakt en dit artikel heb geschreven.
Het verhaal begint in 1969. Een klein meisje loopt in een bloementuin. Ze is hier elke dag te vinden, want dat is het liefste wat ze doet. In de bloementuin zijn met al haar kleuren en de vlinders die daarbij horen. Het meisje heeft geen vriendjes, maar ze is niet eenzaam, want ze heeft de vlinders.
Het meisje heeft het moeilijk op school. Ze wordt gepest door haar klasgenoten en leerkrachten noemen haar “een beetje achterlijk”. Gelukkig heeft ze hier geen last van, want elke middag als ze thuiskomt van school gaat ze schilderen. Ze schildert het verhaal van de vlinders.
De ouders van dit meisje staan achter hun dochter, hoewel dit in de jaren ‘70 verre van gemakkelijk is.
Als het meisje volwassen is, zal zij uitgroeien tot een wereldberoemd illustrator van kinderboeken. Een talent.
Het is nu 2017. Leerkrachten doen hun uiterste best om al hun leerlingen te leren lezen en rekenen. De afgelopen jaren is steeds meer de nadruk komen te leggen op deze vaardigheden. Dit is fijn voor de kinderen bij wie het lukt: het leren van onze Nederlandse spelling, de tafels, het handschrift. Als daar je talent ligt, heb je geluk.
Maar wat als daar niet je talent ligt? Op welke manier kom je er dan achter waar WEL je talent ligt? Want op welke manier wordt hieraan dan aandacht besteed?
Ik zie zoveel kinderen voorbijkomen:
Violet, 10 jaar: spelling gaat niet goed. Ze heeft bijles nodig, want voor een goede toekomst moet ze toch echt leren spellen. Maar Violet kan prachtig verhalen vertellen. Dat is haar talent.
Renske, 6 jaar: het leesproces wil maar niet op gang komen. Er wordt veel geoefend met Renske. Zoveel, dat Renske eigenlijk niet meer wil. Maar Renske ziet in 1 oogopslag hoe je een bouwpakket in elkaar moet zetten. Dat is haar talent.
Bob, 11 jaar: spelling, tafels, handschrift, het is allemaal niet best. School denkt dat Bob gewoon niet wil leren. Maar Bob wil best, alleen heeft hij alles zo’n beetje opgegeven. Maar geeft Bob een groep met vrienden, dan zorgt Bob ervoor dat ieder zijn eigen taak krijgt en wordt er in een middag tijd een prachtige hut gebouwd. Dat is het talent van Bob.
Tot slot noem ik ook nog Harm, 15 jaar. Harm zit in 3 VWO en wil eigenlijk alleen dat zijn cijfers voor de talen voldoende worden. Niks geen ontdekkingstocht naar talenten, geef hem de truc om een voldoende te halen voor Nederlands. Dat is wat hij wil. Het talent van Harm heb ik niet kunnen achterhalen. Ik heb de ogen van Harm niet kunnen laten schitteren. Hoe jammer is dat. Niet alleen voor Harm, maar ook voor onze maatschappij. Want naast goede lezers, spellers, en cijferaars, hebben we juist ook andere talenten nodig voor onze toekomst.
Aan de ouders zou ik willen vragen: ga samen op zoek naar het talent van jouw kind. Geloof erin en haal het maximale eruit.
En aan mijzelf geef ik, met heel veel plezier en liefde, de taak om van mijn stichting Elk kind een U!tblinker een succes te maken. Want elk kind is een uitblinker. En anders denken, anders leren mag.
Manon Meijer is trainer en coach bij The Bright Brain – voor het anders lerende kind. Zij begeleidt kinderen en jongeren in hun zoektocht naar hun unieke manier van leren.
Boos zijn ze, de leerkrachten van het primair onderwijs, leerkrachten gaan staken. Ze worden onderbetaald en ondergewaardeerd. Maar vooral ook zijn ze gekwetst. Gekwetst omdat het (belang van hun) werk waar zij dagelijks hun ziel en zaligheid in leggen, niet voldoende wordt gezien. Zij doen hun werk uit liefde voor het kind. Om elk kind zich maximaal te laten ontwikkelen. Zodat het kind trots is op zichzelf en zijn eigen presteren.
Noodkreet
Vanochtend las ik de volgende zin uit een brief van een leerkracht: “Iedere werkdag begin ik met een kopje thee op mijn bureau. En iedere dag om 12 uur, zie ik datzelfde kopje thee nog op mijn bureau staan. Koud. En als dat nu komt doordat ik mooie ontwikkelingen heb mogen zien in mijn klas, dan geeft dat niet. Maar ik heb die ochtend alleen het hoofd boven water kunnen houden.”
Een trieste noodkreet. En waar ligt de oorzaak van dit gevoel van onvermogen? Het zal een combinatie van factoren zijn: (te) volle klassen, (te) veel kinderen die een aparte aanpak nodig hebben, permanente druk om als school nog ‘beter’ te presteren, tijdrovende administratieve taken, overleggen met allerlei instanties…. En ga zo maar door.
Iets gaat er helemaal fout
De angel zit hem mijns inziens vooral in het feit dat er van hogerhand niet serieus gekeken wordt naar het vak zelf. En dat de expertise op de werkvloer onvoldoende wordt gezien en benut. Natuurlijk, er zijn de afgelopen jaren allerlei initiatieven ontstaan: onderwijs 2032, slo informatiepunt voor onderwijs en talentontwikkeling, de nationale onderwijsweek etc.
Maar blijkbaar lukt het niet om daar echt voortgang mee te boeken en veranderingen mee in gang te zetten. Iets gaat er dus helemaal fout.
Een dieptepunt
De leerkrachten gaan staken. Ze zien geen andere mogelijkheid; de maat is vol, ze zitten er doorheen.
Want als gevolg van die toenemende druk op leerkrachten, gaan ook steeds meer kinderen met tegenzin naar school. Ze raken gedemotiveerd omdat ze niet de kans krijgen te laten zien wat ze kunnen. Ik spreek ze, de juffen en meesters . En ik zie ook de leerlingen: zij vragen mij om hulp in hun zoektocht naar hun eigen, unieke talenten.
Lichtpuntjes?!
En toch… misschien juist nu… wil ik op zoek gaan naar lichtpuntjes.
Want die zijn er. Leerkrachten die een werkvorm hebben ontwikkeld zodat ELK KIND zijn talenten kan benutten. Juffen of meesters die het lukt om van ELK KIND een uitblinker te maken. Ook, en misschien wel juist, die kinderen met een zogenaamd label als dyslexie, dyscalculie, hoogbegaafd, hooggevoelig.
Een podium
Hen wil ik graag een podium geven. Ik wil deze leerkrachten in de spotlights zetten. Hen eren als ware helden. Zodat zij voorbeeld en inspirator kunnen zijn voor al die andere betrokken en deskundige maar wanhopige leerkrachten.
Dus, wanneer je nu denkt ‘ik ken zo’n leerkracht met een mooie, succesvolle werkvorm’, help dan mee hem of haar in de spotlights te zetten.
