De meeste kinderen hebben momenten waarop ze handelen zonder na te denken. Wanneer kinderen impulsief handelen, kunnen ze ten onrechte als onzorgvuldig, gemeen of onbeleefd worden bestempeld. Er zijn manieren om kinderen met impulsiviteit te helpen.
Hoe vaak heb je kinderen zien handelen zonder na te denken? Waarschijnlijk veel. De meeste kinderen hebben momenten waarop ze impulsief zijn en dingen zeggen of doen voordat ze zichzelf kunnen stoppen. Ze kunnen iets ongepast zeggen of na een bal op straat rennen zonder te kijken. Maar hoe zit het met kinderen die niet in staat lijken om de ‘mentale remmen’ op te zetten? Als je kind vaak mensen onderbreekt, dingen pakt en fysieke risico’s neemt, kun je je afvragen waarom dat gebeurt. Is het onvolwassenheid? Een verkeerde inschatting? Of is je kind (te) impulsief?
Wat is impulsief gedrag?
Wanneer een kind af en toe impulsief is, is dat heel normaal, dit hoort bij alledaags kindergedrag. Maar als het vaak gebeurt, lijkt het wat het eigenlijk is: problemen met zelfbeheersing. Impulsiviteit uit zicht niet bij alle kinderen op dezelfde manier. En het gedrag kan veranderen naarmate kinderen ouder worden. Als kinderen impulsief zijn, kunnen ze:
Gek of ongepaste dingen doen om aandacht te vragen
Hebben ze problemen met het consequent volgen van regels
Zijn ze agressief tegenover andere kinderen (slaan, schoppen of bijten komt vaak voor bij jonge kinderen)
Hebben moeite om op hun beurt te wachten in gesprekken en games
Pakken dingen af van andere mensen of duw in de rij
Reageren heftig op frustratie, teleurstelling, fouten en kritiek
Willen het laatste woord en de eerste beurt hebben
Begrijpen niet hoe hun woorden of gedrag andere mensen beïnvloeden
Begrijpen de gevolgen van hun acties niet
Wat kan impulsiviteit bij kinderen veroorzaken?
Kinderen kunnen om veel redenen impulsief zijn. Soms is het echt een kwestie van volwassenheid. Niet alle kinderen ontwikkelen zich in hetzelfde tempo, bij sommige kinderen duurt dit gewoon langer dan bij anderen, voordat ze kunnen stoppen en na denken voordat ze handelen.
Slaapgebrek kan ook reden zijn voor impulsief gedrag, net als stress en frustratie. Wanneer kinderen op school of in het dagelijks leven met iets worstelen, kan zich dit op verschillende manieren uiten. Jonge kinderen hebben niet altijd de woorden om te zeggen wat ze voelen. Ze weten soms niet eens exact waarom ze gestrest of gefrustreerd zijn.
Voor sommige kinderen kan er iets anders zijn dat de impulsiviteit veroorzaakt. Een van de meest voorkomende oorzaken van frequent impulsief gedrag is ADHD . ADHD maakt het moeilijk om intense gevoelens te bevatten, zoals woede en verdriet. Als kinderen met ADHD bijvoorbeeld boos worden, schoppen ze misschien tegen het meubilair of zeggen ze iets gemeens, in plaats van rustig te roken.
Er zijn ook psychische problemen, zoals fobieën en stemmingsstoornissen , die kunnen leiden tot impulsief gedrag bij kinderen.
Mensen oordelen vaak snel impulsieve gedrag van een kind. Als een kind bijvoorbeeld een grove opmerking maakt, denken mensen snel dat dit onvriendelijk bedoelt is. Maar in veel gevallen, zoals bij ADHD, willen kinderen niet onbeleefd of agressief zijn. Ze hebben echter meer hulp en oefening nodig om na te denken voordat ze iets zeggen of doen.
Hoe je kinderen kunt helpen impulsiviteit te beheren
Er zijn veel manieren om je kind te helpen. Een goede plek om te beginnen is om aantekeningen te maken over wat je thuis ziet. Het kan je een beter idee geven waarom je kind het misschien moeilijk heeft. Impulsiviteit kan ook verband houden met frustratie.
Worstelen met impulsiviteit kan invloed hebben op hoe kinderen zich over zichzelf voelen. Leg je kind uit dat veel mensen deze uitdagingen hebben en dat zelfbeheersing kan verbeteren als je daar aan werkt. Praat over de sterke punten van een kind en vergeet niet om zelfs kleine overwinningen te vieren terwijl een kind aan zelfcontrole werkt.
Het verbeteren van zelfbeheersing kan ervoor zorgen dat kinderen zich beter over zichzelf voelen. Sommige kinderen kunnen het niet helpen impulsief te zijn, maar ze kunnen manieren leren om het te beheersen.
Iedereen kent in zijn omgeving wel van die kinderen die heftig reageren op dingen. Snel boos zijn of verwend gedrag vertonen. Wanneer je goed naar deze kinderen kijkt, kun je soms tot de ontdekking komen dat het gaat om hoogsensitieve kinderen (HSK).
Een hoogsensitief kind of hooggevoelig kind wordt vaak moeilijk begrepen door hun omgeving, zowel door leerkrachten als familieleden. Mensen die veelal niet van het bestaan van HSK weten.
Hooggevoelige kinderen hebben veel langer de tijd nodig om dingen te verwerken en te accepteren. Ook zijn hooggevoelige kinderen bij te veel verschillende activiteiten in een relatief korte tijd eerder vermoeid. Hooggevoelige kinderen zijn erg sensitief voor indrukken. Ze ervaren niet alleen indrukken met hun zintuigen intensief, maar ook op sociaal gebied voelen ze veel aan.
Hoe herken je een hooggevoelig kind?
Al van jongs af aan zijn er signalen die kunnen duiden op hooggevoeligheid. Een kind wil bijvoorbeeld alleen maar in zijn eigen vertrouwde bed slapen of is snel van slag door harde geluiden, fel licht of drukke ruimtes? Een kind is tijdens het vieren van zijn of haar eerste verjaardagen zo van slag dat het wel weg wil kruipen.
Als korte omschrijving van hooggevoeligheid hanteert Elaine Aron, de grondlegster van het begrip HSP de volgende definitie: Hoogsensitieve personen zijn mensen die zijn geboren met de neiging veel dingen op te merken in hun omgeving en diep te reflecteren alvorens te handelen, in vergelijking met degenen die minder opmerken en snel en impulsief handelen.
Elaine Aron heeft een lijst gemaakt met 23 kenmerken, om te bepalen of een kind hoogsensitief is.
Schrikt snel.
Heeft last van kriebelende kleding, naden en merkjes.
Houdt over het algemeen niet van grote verrassingen.
Leert meer van vriendelijke correctie dan van strenge straf.
Lijkt gedachten te kunnen lezen.
Gebruikt moeilijke woorden voor zijn/haar leeftijd.
Ruikt elk vreemde geurtje.
Heeft scherpzinnig gevoel voor humor
Lijkt erg intuïtief.
Valt moeilijk in slaap na een opwindende dag.
Heeft moeite met grote veranderingen.
Wil zich verkleden als de kleding nat of zanderig is.
Stelt veel vragen.
Is een perfectionist.
Heeft oog voor het verdriet van een ander.
Houdt meer van rustige spelletjes.
Stelt diepzinnige, beschouwende vragen.
Is erg gevoelig voor pijn.
Kan slecht tegen een luidruchtige omgeving.
Heeft oog voor detail.
Kijkt eerst of het veilig is alvorens ergens in te klimmen.
Presteert het beste zonder vreemden erbij.
Beleeft de dingen intensief.
Als je voor een kind dertien of meer vragen met ja beantwoordt hebt, is een kind hooggevoelig, aldus Aron.
Omgaan met een hooggevoelige kind
Een hooggevoelig kind op de juiste manier begeleiden is best lastig. Een kind kan door andere nog al eens gezien worden als een vervelend kind. Het gedrag wat door andere vaak als vervelend wordt ervaren is veelal een reactie op hetgeen gebeurt is of wat een kind is overkomen. Een hooggevoelig kind is zelden degene die begint in een ruzie of onenigheid. Al wordt dit vaak anders ervaren, omdat hetgeen vooraf ging aan zijn reactie in de ogen van niet hooggevoelige mensen niet in verhouding staat tot de reactie.
Veel geduld tonen en op een rustige manier een kind proberen te kalmeren is heel belangrijk. Wanneer een kind aangeeft alleen te willen worden gelaten, om in alle rust te kunnen uitrazen, probeer er dan voor te zorgen dat een kind hier een plekje voor krijgt.
Overprikkelde hooggevoelige kinderen willen in eerste instantie vaak niet aangeraakt, dan wel getroost worden. Respecteer dit en wacht tot een kind rustiger is geworden.
Het is de nachtmerrie van elke ouder, je kind die niet oplet op de fiets en wordt aangereden. Hoe maak je kinderen duidelijk dat appen op de fiets levensgevaarlijk is. Interpolis en Wefilm maken hartverscheurende videoclip met rapper Snelle om hier aandacht voor te vragen. Snelle vertelt het verhaal van twee verliefde tieners die door een ongeluk niet meer samen zijn. Interpolis lanceert tegelijk de app PhoNo.
Smoorverliefd
Als inspiratie voor het nummer ‘Smoorverliefd’ ging Snelle in gesprek met jongeren die door afleiding van hun telefoon een ongeluk hebben gehad. Deze aangrijpende verhalen vormden de inspiratie voor de nieuwe song. Bij de song worden hoort een impactvolle videoclip, een online mini docu. Daarbij heeft Interpolis de app PhoNo uitgebracht.
App PhoNo
Hoewel inmiddels verboden zegt 77,6 procent van de jongere fietsers (15-17) de telefoon nog altijd in het verkeer te gebruiken. Interpolis maakt zich ‘grote zorgen over de bestuurders van morgen’. Joost van Buchem, reputatiestrateeg bij Interpolis: ‘We weten dat het gedrag op de fiets voorspelbaar is voor het gedrag in de auto. Daar krijgen we buikpijn van.’ Interpolis introduceerde drie jaar geleden de AutoModus app – een app die je helpt om de telefoon niet te gebruiken in de auto. Uit data blijkt dat AutoModus gebruikers gemiddeld 20% minder schade hebben dan niet AutoModus gebruikers. Inmiddels hebben 200.000 Nederlanders deze app gedownload.
Van Buchem vervolgt: ‘ Wij geloven dat eenzelfde app kan werken voor jongeren en introduceren daarom PhoNo. De PhoNo app helpt jongeren op een leuke manier mobielvrij te fietsen. Voor elke minuut die zij mobielvrij fietsen, doneert Interpolis aan Stichting De Noordzee; dat goede doel hebben ze zelf gekozen. Om nog meer jongeren de app te laten gebruiken doen we ook een competitie, waarbij 3 jongeren die PhoNo downloaden kans maken op een exclusief optreden van Snelle in hun klas. De actie loopt van 10 januari tot 2 februari 2020.’
Het herkennen van ADHD is niet altijd even makkelijk. Dat komt deels omdat alle kinderen zich van tijd tot tijd gedragen op manieren die op ADHD kunnen lijken. Maar kinderen met ADHD (of ADD) worstelen veel meer met dit gedrag dan andere kinderen van hun leeftijd. ADHD uit zich op verschillende leeftijden anders en kenmerken verschillen van kind tot kind. Maar er zijn enkele kenmerken die de meeste kinderen met ADHD gemeen hebben. Zo zijn kinderen met ADHD vaak:
impulsief
hebben problemen met concentreren
hebben problemen met het beheren van emoties
Starten geen taken (of voltooi deze niet)
Hebben moeite met het onthouden van informatie
Sommige kinderen met ADHD zijn ook hyperactief of moeten constant in beweging zijn.
ADHD op verschillende leeftijden
Afhankelijk van de leeftijd van een kind uit ADHD zich anders. En hierbij geld dat zeker in de jonge jaren, veel kinderen kenmerken vertonen die lijken op ADHD maar gewoon ook bij de levensfase van een kind hoort. Het ene kind is impulsiever en of drukker dan een ander. Hieronder per leeftijdsfase kenmerken die vaak wijzen op
ADHD kenmerken in de peuter en kleuterfase
Een kind heeft problemen met het volgen van aanwijzingen zoals “ruim je speelgoed op” of “pak je schoenen”.
Kan niet stil zitten, moet rond lopen, friemelen of praten tijdens rustige activiteiten, zoals voorlezen of tv kijken.
Heeft geen geduld om dingen rustig en zorgvuldig te doen, of het nu gaat om tekenen of yoghurt inschenken.
Pakt dingen zonder toestemming, zoals een koekje thuis of een snoepje in een winkel.
Wordt erg overstuur of boos over kleine dingen, zoals iets morsen of de bal niet vangen.
ADHD kenmerken bij kinderen van 7 tot 10 jaar
Heeft moeite met het starten van een taak.
Gedraagt zich als een clown (clownesk gedrag) in de klas en probeert ieders aandacht te trekken.
Wordt rusteloos tijdens excursies of schoolbijeenkomsten als ze niet erg interessant vinden.
Werkt gehaast en onvoldoende geconcentreerd aan opdrachten. Maakt daardoor veel slordigheidsfouten.
Zegt of doet dingen zonder na te denken over de gevolgen.
Werkt langzaam en maakt opdrachten niet binnen een redelijke tijd af.
Heeft problemen met het volgen van aanwijzingen van meer dan één stap.
ADHD kenmerken bij tieners
Heeft problemen bij het stellen van prioriteiten en vind het moeilijk om ervoor te zorgen dat de belangrijke dingen worden gedaan.
Droomt weg tijdens instructie van een leraar of doen van een leesopdracht.
Moet informatie vaak opnieuw lezen of mensen vragen te herhalen wat ze hebben gezegd.
Wordt afgeleid van taken die niet echt interessant zijn.
Houdt zich bezig met risicovol gedrag zonder na te denken over de gevolgen.
Vergeet taken op te schrijven of deadlines bij te houden.
Heeft moeite om vrienden te maken.
De genoemde kenmerken zijn vaak vervellend voor kinderen, maar brengen kinderen ook veel. Lees meer over de positieve kanten van ADHD
Regelmaat is erg belangrijk voor kinderen en helemaal voor beelddenkers. Een typisch kenmerk van een beelddenkers is dat zij als het ware “niet in de tijd, maar in de activiteit” leven. Tijd zegt ze daarom niet zo veel. Hoe help je een kind om toch meer tijdsbesef te krijgen?
Het tijdsbesef van beelddenkers
Beelddenkers denken vaak meer tijd ter beschikking te hebben dan er feitelijk is. Ze komen vaak te laat, schatten tijd verkeerd in en hebben geen idee welke dag of maand het is. Kinderen hebben geen besef van hoe lang iets duurt, of hoeveel tijd ze nog nodig hebben. Laat staan dat ze kunnen inschatten wanneer ze een zee van tijd hebben en wanneer ze zich moeten haasten. Een tijdschema kan al veel helpen. Hiermee heeft een kind een overzicht van de taken die het nog allemaal moet doen
Door regelmaat krijgt tijd betekenis
Regelmaat is het tovermiddel om (beelddenkende) kinderen rustiger te laten worden. Maak de tijd voorspelbaar door er regelmaat in te bouwen en door duidelijk de verschillende momenten aan te geven en zo te houden. Bijvoorbeeld nu is is het tijd om aan te kleden, etenstijd, sporten of tijd om te spelen. Een dagritme kaart kan hierbij helpen. Geef in beelden of symbolen aan wat wanneer wordt gedaan, in welke volgorde. Zorg ervoor dat het bord op een plek hangt welke een kind zelf kan zien. Het zichtbaar maken van de activiteiten stimuleert tevens de verantwoordelijkheid voor taken. Het vergroot de betrokkenheid binnen het gezin. Iedereen ziet de dagindeling en elkaars activiteiten. Waardoor er meer tijd is voor gezelligheid en een positieve ‘vibe’ binnen het gezin.
Aankondigen van de tijd
Het is niet altijd eenvoudig om kinderen die druk aan het spelen zijn, aan het werk te krijgen of gewoon te doen stoppen. Kinderen hebben, net als volwassenen ook de tijd nodig om iets af te ronden. Belangrijk is daarom het stop-moment duidelijk en eventjes op voorhand aankondigen. Een kookwekkertje kan hierbij een hulpmiddel zijn. Maak 10 tot 15 minuten voor het einde, de afspraak met het kind, dat het nog even verder mag spelen, tot de wekker afloopt.
We gebruiken cookies om ervoor te zorgen dat onze website zo soepel mogelijk draait. Als je doorgaat met het gebruiken van de website, gaan we er vanuit dat ermee instemt.OkMeer lezen
