Je kunt overdag zien hoe de problemen van een kind met aandachtsproblemen, hyperactiviteit en impulsiviteit zijn activiteiten beïnvloeden. Maar hoe zit het ’s nachts? Welke invloed heeft ADHD en ADD op hun slaap? Veel kinderen met ADHD of ADD hebben moeite om in slaap te vallen, in slaap te blijven of ’s ochtends wakker te worden. Als een kind problemen heeft met slapen, zie je vaak het volgende
Hij heeft moeite met het omschakelen naar de avond modus
Zelfs nadat hij in bed ligt, zegt hij dat hij niet kan stoppen met aan dingen te denken als hij probeert te slapen.
Gedurende de nacht ervaart hij rusteloosheid. Het verstoort zijn slaap of maakt hem wakker.
Waarom slapen kinderen met ADHD soms slecht?
Er zijn verschillende redenen waarom kinderen met ADHD geen goede nachtrust krijgen:
Ze hebben problemen met zelfregulatie. Dat kan ervoor zorgen dat ze aan het einde van de dag niet meer van de actieve modus naar de rustmodus kunnen overschakelen.
Kinderen zijn meer vatbaar voor nachtmerries, bedplassen en slaapstoornissen, zoals rusteloze benen syndroom.
Ze hebben de neiging om huiswerk of andere taken uit te stellen tot het laatste moment. Dat kan een latere, meer hectische avond in huis creëren.
Tieners voelen zich productiever tijdens rustige nachtelijke uren. Ze kunnen gemakkelijk de gewoonte aannemen om te vaak te laat op te blijven.
Veel kinderen hebben ook angstproblemen. Hun angstige gevoelens kunnen ’s nachts naar voren komen wanneer er minder activiteiten zijn om ze af te leiden. Dit zorgt ervoor dat ze problemen hebben met in slaap vallen of doorslaap.
Al deze nachtelijke uitdagingen kunnen overdag voor problemen zorgen. Het is begrijpelijk dat ze ’s ochtends tot slaperigheid kunnen leiden. En maakt dat ze moeite hebben om te beginnen aan de dag en om de hele dag alert te blijven. En dat leidt vaak tot prikkelbaarheid en meer onoplettendheid.
Het kan een moeilijke cyclus zijn om te doorbreken. Maar er zijn dingen die je kunt doen om het te stoppen – of zelfs te voorkomen dat het überhaupt begint:
Moedig fysieke activiteiten na school aan. Kinderen en tieners die onvoldoende bewegen krijgen vaak meer moeite om ’s nachts te slapen.
Start een bedtijd routine. Begin het proces vroeg in de avond.
Wees consistent. Probeer een routine voor het slapengaan te maken die elke avond dezelfde volgorde volgt. Bijvoorbeeld bad of douche, pyjama, kleding uitzoeken en zijn tas inpakken voor de ochtend, en dan lezen voor het slapengaan.
Verminder stimulerende activiteiten voor het slapengaan. Dit geldt vooral voor de schermtijd. Moedig kalmerende activiteiten aan, zoals lezen en luisteren naar muziek, en probeer het huis stil te houden als het slapengaan nadert.
Omgaan met chronische angst. Als je kind vaak moeite heeft om in slaap te vallen of in slaap te blijven, vraag hem dan of hij zich zorgen maakt over dingen. Hij kan vastzitten aan iets dat is gebeurd of zou kunnen gebeuren op school of thuis. Kijk of hij de zorgen kan beschrijven, zodat je hem kunt helpen ermee om te gaan.
Kijk naar technieken voor ontspanningstraining. Deze kunnen handig zijn voor sommige kinderen.
Goede slaap is belangrijk voor alle kinderen. Maar wanneer kinderen al aandachtsproblemen hebben, maakt gebrek aan slaap de uitdagingen alleen nog groter.
Dyslexie kent vele uitdagingen, maar ook vele talenten. Uitzonderlijke management skills zijn er daar één van. Een boven gemiddeld deel van de succesvolle ondernemers is dyslectisch. Maar ook veel managers en CEO’s van bedrijven zijn dyslectisch. Wat maakt dat een dyslect hier goed tot zijn recht komt. Waarom zijn dyslectici goede managers ?
De denkstijl van een dyslect
Buiten de gebaande paden denken en eenvoudige oplossingen creëren voor ingewikkelde problemen is één van de kenmerken van succesvolle dyslectische managers. Het is een rol die hen in staat stelt om hun sterke punten in te zetten en de taken te delegeren waarin ze niet uitblinken.
Natuurlijk zijn er uitdagingen waar managers met dyslexie door hun manier van informatie verwerking mee te maken kunnen krijgen. Zoals de moeite met het langdurig vasthouden van concentratie. De extra tijd die nodig is om teksten te begrijpen en het op papier zetten van hun gedachten en ideeën.
Ondernemerschap een perfect carrière pad voor kinderen met dyslexie
Kinderen met een dyslectisch brein zijn gewend om met tegenslagen en teleurstellingen om te gaan. Het zijn doorzetters en flexibele denkers. Deze eigenschappen kunnen hen goed van pas komen bij het starten en runnen van een eigen bedrijf. Een dyslectisch brein maakt ze creatiever, socialer en competitief.
Dyslectische denkers kunnen vaak verbanden zien die anderen missen. Daardoor kunnen ze complexe materie simpel uitleggen. Een top vijf van vaardigheden waar dyslecten in uitblinken en ze tot goede managers maken
Complex Probleemoplossing. De capaciteiten om met oplossingen te komen voor nieuwe, nog niet volledig uitgekristalliseerde problemen. Snel kunnen denken en tot actie over gaan;
Management van bedrijfsmiddelen Inzicht in het juiste gebruik en de inzet van middelen, zoals grondstoffen of machines om het werk gedaan te krijgen;
People Management Het motiveren en aansturen van mensen, met oog voor de individuele behoeften en drijfveren van mensen. Goed kunnen communiceren en luisteren;
Oordelen en beslissingen maken. Kosten en baten afwegingen maken van diverse opties en vervolgens verstandige keuzes maken. Het zien van de grote lijnen en leggen van verbanden;
Systeemanalyse Weten hoe een systeem zou moeten werken en snappen hoe gewijzigde omstandigheden of ingrepen van invloed zijn op de uitkomsten.
Dyslectici goede managers maar om succesvol te zijn, moeten dyslecten weten wat ze goed doen, wanneer ze groepsdenken moeten vermijden. Hoe ze hun sterke en zwakke punten kunnen benutten en wat ze niet goed doen, delegeren en uitbesteden
Dyslexie breng een hoop kansen met zich mee, maar helaas een aantal problemen. De problemen met dyslexie die kinderen ondervinden zijn veelal terug te brengen tot twee kern problemen, automatiseren en auditieve verwerking.
Automatiseringsproblemen
Kinderen met dyslexie hebben veel moeite met het automatiseren van vaardigheden. Iemand zonder dyslexie kan vrij gemakkelijk een handeling (bijv. technisch lezen) op de ´automatische piloot´ zetten, zodat ze al hun aandacht aan een andere vaardigheid kunnen geven. Bijvoorbeeld begrijpen waar gaat deze tekst eigenlijk over. Op die manier kunnen ze twee of meer dingen tegelijk doen, zoals lezen en begrijpen, autorijden en praten, luisteren en schrijven. Dit laatste is ook heel handig als je aantekeningen maakt tijdens de les. Iemand met dyslexie kan dit niet zo gemakkelijk. Het lezen gaat niet automatisch, evenmin als het schrijven. Maar ook andere vaardigheden, die niets met taal te maken hebben, raken soms niet goed geautomatiseerd. Automatiseren heb je voor veel verschillende vaardigheden nodig. Bijvoorbeeld voor:
tafels leren
klank-teken koppeling (letters herkennen en letters schrijven)
complexe motorische vaardigheden, zoals zwemmen, fietsen en autorijden
Auditieve verwerkingsproblemen
Het auditief verwerken van spraakklanken, ook wel fonologische verwerking, gaat over het herkennen van klanken. Kinderen met dyslexie hebben moeite met de auditieve verwerking van klanken. Dat wil zeggen dat de verwerking van spraakklanken in de hersenen niet optimaal verlopen. Hierdoor kunnen kinderen met dyslexie vaak moeilijk verschillen horen tussen klanken in woorden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan heus of huis, schuur of scheur, hoor of hor. Dit wordt ook wel auditieve discriminatie genoemd. Ook zijn er vaak problemen met het uiteenrafelen van een woord tot klanken of klankgroepen bij het spellen. Herfst = h-e-r-f-s-t of fietsenmaker = fiet-sen-ma-ker. Het samenvoegen van klanken of klankgroepen tot een woord bij het lezen gaat lastig. Tenslotte is het letterlijk en in de juiste volgorde onthouden van klanken, woorden of zinnen vaak een probleem.
De combinatie van deze twee problemen maakt dat veel taken voor iemand met dyslexie moeilijk uit te voeren zijn. Dagelijks moeten we immers vaak auditieve en andere vaardigheden tegelijk toepassen.
Er zijn verschillende methode om kinderen anders dingen te leren, een daarvan is de Kernvisie methode
Hyperfocus, een veel voorkomend – maar verwarrend – kenmerk van ADHD, is het vermogen om urenlang intensief in te zoomen op een interessant taken of activiteit. Het is het tegenovergestelde van afleidbaarheid en komt veel voor bij zowel kinderen als volwassenen met een ADHD brein. Wat is een ADHD hyperfocus en hoe kun je hiermee omgaan?
Wat is ADHD Hyperfocus?
Onder hyperfocus wordt een intense vorm van mentale concentratie verstaan waarbij alle aandacht voor langere tijd is gefocust op een onderwerp of taak. Tijdens een hyperfocus is iemand ongevoelig voor prikkels van buitenaf en heeft weinig of geen besef van tijd. Kinderen met ADHD vertonen vaak hyperfocus wanneer ze aandachtig werken aan dingen die hen interesseren. Zo hebben kinderen vaak een hyperfocus bij het spelen van een vidogame of het kijken naar tv. Wat de aandacht ook vasthoudt, het resultaat is hetzelfde: tenzij iets of iemand het onderbreekt, dwarrelen de uren voorbij terwijl belangrijke taken en relaties buiten de boot vallen.
Vaak wordt gedacht dat ADHD betekent dat kinderen een korte aandacht spannen hebben. Een betere manier om ernaar te kijken, is dat mensen met ADHD brein een ontregeld aandacht systeem hebben.
Wat is de oorzaak van hyperfocus in de ADHD-hersenen?
Net als afleidbaarheid wordt gedacht dat hyperfocus het gevolg is van een te laag niveau van dopamine, een neurotransmitter die vooral actief is in de frontale kwabben van de hersenen. Dit dopamine-tekort maakt het moeilijk om “te schakelen” van saaie, naar noodzakelijke taken.
Mensen met een ADHD brein hebben moeite om de aandacht van het ene naar het andere te verleggen. Als ze iets doen wat ze leuk vinden of psychologisch lonend vinden, zullen ze de neiging hebben om door te gaan met dit gedrag nadat anderen normaal doorgingen met andere dingen. ADHD hersenen worden aangetrokken door activiteiten die direct feedback geven. Zo’n intense concentratie is eigenlijk een coping-mechanisme. Het is een manier om met afleiding om te gaan.
Er is op zich niks schadelijks aan een hyperfocus. Het kan zelfs een aanwinst zijn. Veel wetenschappers, schrijvers en kunstenaars met een ADHD brein hebben een zeer succesvolle carrière, grotendeels vanwege hun vermogen om zich urenlang te concentreren op wat ze doen.
Maar ongeremde intense focus kan risicovol zijn. Het kan leiden tot slechtere schoolresultaten, minder productiviteit en moeite met onderhouden van sociale contacten. Een kind richt al zijn aandacht op de “verkeerde” dingen waardoor belangrijke taken niet gebeuren.
Als een kind met ADHD de neiging heeft om te verdwalen in een favoriete activiteit is het goed om als ouder de hoeveelheid tijd die een kind aan een dergelijke activiteit mag besteden te beperken. Maak duidelijk afspraken of een schema wanneer een kind bepaalde activiteiten wel of niet mag doen.
Het stellen van tijdslimieten en verwachten dat een kind vanzelf stopt werkt niet. Het vraagt vaak meer actie van een ouder om de “trance” te doorbreken. Door bijvoorbeeld een kind op zijn schouder te tikken, met een hand voor zijn gezicht zwaaien of tussen het kind en de televisie in te gaan staan. Dit omdat een kind vaak niet door heeft dat je zijn aandacht vraagt. Een kind is niet bewust ongehoorzaam, zijn hersenen registeren gewoon niet wat je zegt. Probeer dan ook te voorkomen dat je de onderbreking op een boze toon brengt. Een kind heeft enkele minuten nodig om zijn aandacht te verschuiven.
Om dit proces te vergemakkelijken, is het raadzaam met een kind de werking van zijn hersenen te bespreken.
Een kind moet begrijpen waarom het moeilijk voor hem is om te stoppen met iets waar hij echt van houdt. Een kind moet weten dat jij als ouder of leerkracht daarom af en toe moet ingrijpen om een activiteit te stoppen.
De ADHD Hyperfocus goed inzetten
Activeer de ADHD Hyperfocus door saaie taken aantrekkelijker te maken. Uiteindelijk is de beste manier om met hyperfocus om te gaan, niet om ertegen te vechten, maar om er gebruik van te maken. Als school stimulerend gemaakt kan worden, zal het op dezelfde manier de aandacht trekken van een kind
Een kind met een ADHD brein vraagt meer van het onderwijs. Een kind verveelt zich snel als hem wordt gevraagd een aantal historische data uit het hoofd te leren. Maar als hij helpt een toneelstuk over het onderwerp te schrijven en er vervolgens in optreedt, zal hij schitteren.
Als een kind eenmaal leert om hyperfocus in zijn voordeel te veranderen, kan dit een ingebouwd voordeel zijn. Er zijn veel succes verhalen over mensen met een ADHD brein die zich gedurende lange tijd kunnen concentreren op complexe projecten
Hun kamer opruimen, huiswerk maken of de tafel dekken, het zijn van die dingen waar de meeste pubers niet echt warm voor lopen. Het kan soms veel strijd opleveren om ze elke dag weer in beweging te krijgen. Het is behoorlijk irritant als je een kind elke dag weer opnieuw moet herinneren aan het feit dat de vuile was echt in de wasmand thuishoort en niet ervoor of nog erger, in een hoek van de slaapkamer! Wanneer je elke dag vraagt wanneer ze hun huiswerk gaan doen en als reactie een nors ‘Jaahaah, doe ik straks!’ terug krijgt. Hoe krijg je je luie puber nou wel achter Netflix of zijn telefoon vandaan. Hoe kun je pubers motiveren om in actie te komen?
Waarom zijn pubers lui?
Pubers lijken vaak lui, maar de waarheid is dat ze er niets aan kunnen doen. Het is de schuld van de hersenen. In de puberteit vinden namelijk de grootste veranderingen in de hersenen plaats. Met name in het gebied waar de plannings- en controlefuncties zitten. De ontwikkeling van de hersenen is een intensief proces wat al voor de geboorte van een kind begint en doorloopt tot ongeveer het 25ste levensjaar. Pas dan zijn de hersenen van een kind voldoende ontwikkeld om goed te kunnen plannen, anticiperen en de gevolgen voor de lange termijn te overzien. Met andere woorden, je kind ziet de troep in zijn kamer niet en heeft weinig overzicht als het gaat om de planning van zijn huiswerk
Dat wil niet zeggen dat je het allemaal moet laten en accepteren, er zijn wel degelijk dingen die je ze kunt bij brengen.
Kamer opruimen, hoe kun je pubers motiveren?
De kamer van menig tiener is een grote puinhoop. Maak hier niet jouw probleem van, laat het bij je kind. Het is heel belangrijk dat hij zelf de voordelen gaat zien van het opruimen en deze ontdekt hij alleen door de nadelen te ervaren. Probeer ze daarom niet kun kamer op te laten ruimen en ga ook zelf niet aan de slag. Zijn hun schone keren op, dat is dan jammer. Zo leert je kind ze voortaan in de wasmand te stoppen. Het is makkelijker gezegd dan gedaan, maar het zal helpen.
Je hoeft het natuurlijk niet zover te laten komen. Je kunt ook samen aan de slag gaan om eens in de zoveel tijd hun kamer op te ruimen. Dit kan ook nog best gezellig zijn.
Veel jongens ‘douchen’ in de puberteit het liefst alleen met deodorant. Onder de douche gaan kost tijd en is maar gedoe. Je kunt het erop aan laten komen en wachten tot een vriendjes er iets van zegt. Maar in dit geval is het misschien beter om het gesprek aan te gaan. Vraag waarom hij niet wil douchen, en geef aan waarom jij het wel belangrijk vind. Mogelijk wil hij in de ochtend langer in bed liggen en is ’s avonds douchen een betere optie? Door er een gesprek over te hebben en samen naar een oplossing te zoeken blijf je uit een machtsstrijd. Je laat hierdoor zien dat je je kind serieus neemt.
Huiswerk (niet) maken
Aangezien het puberbrein niet in staat is om te plannen en het overzicht te bewaren, is een berg huiswerk vaak onoverkomelijk voor een puber. Ze zien vaak door de bomen het bos niet. Omdat ze niet weten waar te beginnen of hoe, doen sommige tieners helemaal niks. Je kind zal dan ook best blij zijn met jouw hulp, al zal hij dit misschien niet laten merken. Vraag gedurende de week hoe bepaalde dingen gaan, informeer of welke onderwerpen hij het leuks vind om te doen. Lukt het kind echt niet om zich tot zijn huiswerk te zetten, dan kun je ook een huiswerk instituut overwegen. Zo voorkom je strijd thuis en wordt er toch meer tijd besteed aan huiswerk.
Als er iets is waar pubers geen moeite mee hebben is het uren op hun telefoon zitten of gamen. Grote kans dat je er soms gek van wordt. In plaats van je er druk over te maken, kun je beter interesse tonen, om je zo beter te kunnen verplaatsen in de belevingswereld van je kind. Maak heldere afspraken over schermtijd. Houdt je puber zich daar niet aan, dan is dit een teken dat hij de verantwoordelijkheid nog niet helemaal zelf kan dragen. Dit is heel normaal op deze leeftijd, maar het betekent dat je het dus wat meer moet controleren. Ga hierover het gesprek aan met je kind. Hoe duidelijker je bent hoe beter een tiener begrijpt wat er van hem verwacht wordt.
