Welke invloed heeft voorlezen op de ontwikkeling van een kind?

Welke invloed heeft voorlezen op de ontwikkeling van een kind?

Jonge kinderen leren enorm veel van voorlezen. Daarom is het goed veel voor te lezen, ook als kinderen zelf al kunnen lezen. Maar waarom is voorlezen goed en waar moet je goed opletten? Voorlezen is voor een kind heel belangrijk. Het is gezellig, maar ook van groot belang voor de ontwikkeling van het kind. Dat geldt voor jonge kinderen, maar zeker ook voor oudere kinderen.

Taalontwikkeling

Voorlezen heeft een positief effect op woordenschat, spelling, tekstbegrip en de leesattitude van kinderen. Voorlezen is goed voor de taalontwikkeling van een kind. Tijdens het lezen leren kinderen nieuwe woorden, maar ook hoe een goede zin opgebouwd is.

Concentratie

Tijdens het voorlezen leren kinderen goed luisteren. Door aandachtig te luisteren leren ze zich ook beter concentreren.

Informatief

Afhankelijk van het onderwerp van het boek leert een kind veel van de wereld om zich heen. Voorlezen stimuleert daarnaast de fantasie van het kind.
Kies een boek wat qua onderwerp aansluit bij wat er op dat moment speelt in het leven van een kind. Bijvoorbeeld een boek over de herfst, winter of vakantie. Een boek kan ook steun bieden. Denk aan een een bezoek aan de tandarts of logeren bij opa en oma.

Rust en regelmaat

Samen lezen helpt in het brengen van rust en regelmaat. Kinderen ontspannen tijdens het voorlezen. Door op vaste momenten voor te lezen creëer je regelmaat en wordt er een vaste structuur in de dag gebracht. Daarom is voor veel ouders het lezen onderdeel van het ritueel voor het slapen gaan.

Waarop letten bij het voorlezen.

  • Bekijk voor het lezen van het boek samen de kaft. Bedenk waar het boek over kan gaan, dit stimuleert de fantasie van kinderen.
  • Kies een boek dat qua thema, lengte van het verhaal, hoeveelheid illustraties en dergelijke past bij een kind.
  • Varieer tijdens het voorlezen met stemmetjes of de intonatie, dit maakt het verhaal lekker levendiger, wat het voorlezen leuker maakt.
  • Stem de lengte van het verhaal af op de spanningsboog van een kind. Kies een verhaal welke je in een keer uit kan lezen.
  • Herhaling vinden jonge kinderen erg leuk. Het is dan ook goed een boek meerdere keren te lezen. Kinderen leren hierdoor het verhaal beter begrijpen en leren voorspellen wat er gaat gebeuren.
  • Belangrijk is om tijdens het lezen goed contact te houden met een kind.  Wanneer een kind het verhaal eng vindt kan door middel van een grapje tussen door, een andere intonatie, een andere woordkeus en eventueel het verhaal aanpassen of een stukje overslaan het verhaal minder eng worden gemaakt.

Interactief voorlezen draagt om meerdere fronten bij aan de ontwikkeling van kinderen

Voorlezen

Stress bij kinderen met leerproblemen

Stress bij kinderen met leerproblemen

Bij stress denk je snel aan volwassenen die de werkdruk niet aankunnen. Maar ook kinderen kunnen stress ervaren. Een probleem wat vaak wordt onderschat. Uit een onderzoek van psychologe Francine Jellesma blijkt dat één op de vier kinderen lichamelijke klachten heeft en dat deze klachten in negen van de tien gevallen veroorzaakt worden door psychologische stress.  Stress bij kinderen met leerproblemen komt veelvuldig voor. 

Wat is stress?

Stress betekent niets anders dan spanning of druk. Stress is niet per definitie ongezond. Je hebt een bepaalde mate van stress nodig om goed te kunnen functioneren. Iemand die last heeft van stress, kan zich niet meer goed ontspannen.
Stress is  de spanning die iemand ervaart als hij zich bedreigd of uitgedaagd voelt en voelt dat het evenwicht tussen draagkracht en draaglast op het punt staat verstoort te raken.  Stress wordt een probleem en ongezond als deze te lang duurt of chronisch en te hevig is. Je kunt dan niet herstellen. 

Een stressreactie?

Als een kind stress ervaart, gebeurt er van alles in  zijn lichaam. Iedereen reageert hetzelfde op stress. Dit patroon wordt de stressreactie genoemd. Het is een aangeboren reactie en word veroorzaakt door allerlei stressoren (prikkels of gebeurtenissen die stress veroorzaken). Bijvoorbeeld door: angst, harde geluiden, extreme temperaturen etc. 

Stress heeft effect op het deel van het zenuwstelstel dat zorgt voor dat de ademhaling, de spijsvertering, de bloedsomloop, de hartslag en de blaasspier allemaal goed werkt.

De stressreactie bestaat uit de shockreactie en een tegenreactie. De shockreactie zorgt ervoor dat je direct levensbedreigende situaties het hoofd kunt bieden. Je lichaam wordt in een paar seconde klaargemaakt om te vechten tegen of te vluchten voor het gevaar: 

Soms schrik je zo dat je niets meer kunt doen en bevriest. De shockreactie vraagt veel energie en dit kun je maar een paar uur volhouden. De tegenreactie, die tegelijk op gang komt met de shockreactie, zorgt ervoor dat je de stress op langere termijn aankunt.

Als stress te lang blijft aanhouden, raakt het lichaam uitgeput. Als er teveel stresshormonen te lang in je lichaam aanwezig zijn, is dit schadelijk voor je organen en lichamelijke processen. Je kunt niet meer herstellen en er ontstaan allerlei klachten. 

Stress bij leerproblemen

Stress bij kinderen met leerproblemen komt helaas vaak voor.  Als een kind veel moeite heeft met lezen, zal het lezen iedere dag spanning met zich mee brengen. Een kind snapt het niet, wordt onzeker, voelt zich ‘bedreigd’ en het vecht- of vluchtmechanisme komt op gang.
Dit mechanisme zorgt ervoor dat je snel kunt handelen. Het denkvermogen wordt even op een laag pitje gezet. (nadenken over wat je moet doen als je oog in oog staat met een hongerige leeuw kost je waarschijnlijk je leven…) Dit betekent dat als je gestresst raakt door de rekenles je dus minder goed kunt nadenken! En juist als je iets niet snapt, is goed kunnen nadenken erg belangrijk. Doordat een kind door de stressreactie niet goed kan nadenken, volgt er waarschijnlijk weer een ‘mislukking’ en is de cirkel rond .

Een leerprobleem kan voor veel spanning zorgen. Voor zoveel spanning dat het een bedreiging wordt voor een kind en het vecht- of vluchtmechanisme op gang komt! Het lichaam maakt zich klaar om te vechten of te vluchten en goed nadenken is dan heel lastig. En vooral dit laatste is natuurlijk heel vervelend als je een moeilijke opdracht moet maken.

Ontspannen is belangrijk

Als je ontspant, is een deel van zenuwstelsel actief, dat ervoor zorgt dat je lichaam herstelt en je weer energie krijgt. Stresshormonen nemen af en je kunt ook weer beter nadenken! Voor kinderen die stress ervaren is ontspanning dus ontzettend belangrijk. 

Ontspannen kan op verschillende manieren, even tekenen, naar rustige  (klassieke) muziek luisteren, ontspanningsoefeningen. Door te ontspannen geef je je lichaam de kans om te herstellen. Ontspanning zorgt er ook voor dat je rustig en kalm kunt blijven in situaties die dit vragen. Bijvoorbeeld tijdens toetsen of belangrijke gesprekken.

Hoe kun je stress herkennen?

Als je stress ervaart, zal je lichaam zich klaar maken om te vechten of te vluchten. Je kunt deze reactie herkennen aan:

  • Een verhoogde hartslag
  • Vochtige en koude handen en voeten (het zweet breekt je uit)
  • Aangespannen spieren
  • Bevende armen en benen
  • Een hoge en snelle ademhaling (borstademhaling)
  • Spanning en kriebels in maag en buik
  • Koude rillingen

Als er te lang stress wordt ervaren, treden vaak de lichamelijke klachten als hoofdpijn, buikpijn, moeheid of problemen met slapen. Wanneer een kind gestrest is verandert  zijn gedrag. Veel voorkomende gedragsveranderingen bij kinderen zijn:

  • Dingen uit de weg gaan 
  • Zichzelf terugtrekken
  • Agressief gedrag
  • Te veel of juist te weinig eten
  • Heel druk worden
  • Snel geëmotioneerd raken en snel huilen
  • Vermindering van concentratie
  • Kinderen kunnen zich jonger gaan gedragen dan ze zijn
  • Weer duimen of nagelbijten
  • Bedplassen
  • Angstig zijn en in paniek raken
  • Geprikkeld zijn
  • Neerslachtig zijn
  • Boos of kwaad zijn
  • Droevig zijn

bron: wijzeroverdebasisschool

Hoe evolutie ADHD in een ander daglicht zet | De Nachtwakertheorie

Hoe evolutie ADHD in een ander daglicht zet | De Nachtwakertheorie

De Nachtwakertheorie stelt dat de hyperfocus en het vermogen om gelijke aandacht te schenken aan elk element in de omgeving feitelijk wordt aangescherpt door de evolutie. De theorie is dat mensen met een ADHD brein, de perfecte nachtwakers en jagers zijn. En dat de meeste van onze huidige voor- en nadelen als het gaat om ADHD terug te voeren zijn op deze cruciale rol waarin ADHD ‘symptomen’ levens zouden hebben gered.

De Nachtwakertheorie

Het is een mooie theorie omdat het veel verklaart, bijvoorbeeld waarom een ADHD brein overprikkeld raakt door drukke omgevingen en waarom ze ’s nachts alert kunnen zijn. ADHD’er hebben de neiging gevoelig te zijn voor angst – een stressreactie op een waargenomen maar onbekende dreiging – en gaan sneller van 0 naar 100 (“actiemodus”) dan een Ferrari wanneer bedreigingen reëel worden. ADHD’ers kunnen in milliseconden goede plannen en strategieën creëren, maar ze kunnen zich ook concentreren op gedetailleerde problemen en strategieën via hyperfocus. Een heel nuttige gedragspatroon welke belangrijk is om te overleven.

ADHD’ers reageren anders op prikkels, wat vroeger een normaal patroon was van de jager. De Jagers trokken rond, jaagden op dieren en verzamelde voedsel als noten en fruit. De zintuigen van een jager zijn heel scherp en reageer op alle prikkels, hetgeen ook cruciaal is voor jagers.
Jagers hebben daarmee een belangrijke bijdrage geleverd aan de evolutie van de mens.

Circa 10.000 jaar geleden deed de landbouw samenleving zijn intreden. Wat er voor zorgde dat jagers minder nodig waren. Tegenwoordig wordt het ADHD lees Jagers-gedrag dan ook vaak gezien als onwenselijk.
ADHD’ers zijn als Jager succesvoller, dan een niet-AD(H)D-er. Scherp, impulsief, en bewegelijk zijn, samen met snel reageren op prikkels waren allemaal super belangrijk voor de Jager.

Maar ook ruimtelijk inzicht en creativiteit, een talent van het ADHD brein was van belang. Om goed te kunnen jagen, snel te kunnen handelen, prooien te kunnen achtervolgen, fruit en noten te kunnen vinden tussen de planten en de bomen, om afstanden in te kunnen schatten tijdens het jagen en om bijvoorbeeld snel een geïmproviseerde schuilplaats te kunnen bouwen. Allemaal eigenschappen die AD(H)D-ers hebben!

The danger of a single story

The danger of a single story

Reduceer mensen niet tot één categorie. Dat is de kern van de geweldige TED-talk The danger of a single story van de Nigeriaanse schrijver Chimamanda Ngozi Adichie. Een enkelvoudig verhaal neemt ons gevangen en bepaalt de manier waarop we naar elkaar kijken. Dat is pijnlijk voor degenen om wie het gaat, wiens mogelijkheden hierdoor mogelijk beperkt wordt. Dit geldt voor een breed scale aan thema’s. Dyslexie, ADHD of hoogbegaafdheid zijn enkele van deze thema’s.

Chimamanda Ngozi Adichie

Wanneer mensen zich baseren op slechts één verhaal of een beperkt perspectief, kunnen ze onnauwkeurige generalisaties maken en belangrijke aspecten missen. Aspecten die de volledige complexiteit en diversiteit van een groep of situatie weergeven. Het concept van een “single story” werd populair gemaakt door de Nigeriaanse schrijfster Chimamanda Ngozi Adichie in haar TED-talk getiteld “The Danger of a Single Story.
Adichie benadrukt het belang van het erkennen en waarderen van de veelzijdigheid en individualiteit binnen culturen en gemeenschappen. En hoe het beperken van mensen tot slechts één verhaal kan leiden tot misverstanden en vooroordelen. Het is daarom van belang om open te staan voor diverse perspectieven en verhalen. En om kritisch te denken over de beelden en verhalen die we consumeren en verspreiden.

Het gevaar van een “single story”

Het gevaar van een “single story” ligt in het feit dat het leidt tot simplistische en onnauwkeurige beeldvorming van mensen, culturen en situaties. Enkele van de belangrijkste problemen en risico’s geassocieerd met een enkelvoudig verhaal zijn:

  1. Generalisatie en stereotypering.
    Wanneer mensen slechts één verhaal of representatie van een groep of cultuur zien of horen, lopen ze het risico de hele groep te generaliseren en stereotypen te creëren. Dit kan leiden tot onjuiste aannames en vooroordelen.
  2. Misverstanden en gebrek aan begrip,
    Het negeren van de complexiteit en diversiteit van een groep of situatie kan leiden tot misverstanden en gebrek aan begrip. Dit kan leiden tot conflicten, discriminatie en onrechtvaardigheid.
  3. Verminderde empathie.
    Een enkelvoudig verhaal kan de empathie verminderen die mensen voelen voor anderen, omdat het moeilijker wordt om je in te leven in de levens en ervaringen van mensen wanneer ze gereduceerd worden tot stereotype beelden.
  4. Verlies van waardevolle perspectieven.
    Door vast te houden aan een enkelvoudig verhaal lopen mensen het risico waardevolle perspectieven en kansen voor groei en leren te missen. Er is zoveel te leren van verschillende culturen en gemeenschappen, maar als we ons beperken tot slechts één verhaal, beperken we ons ook in onze kennis en begrip.
  5. Beïnvloeding van beleidsvorming en besluitvorming.
    Een enkelvoudig verhaal kan invloed hebben op beleidsvorming en besluitvorming. Wat gevolgen kan hebben voor degenen die het betreft. Het kan ook leiden tot discriminerende wetten, ongelijke behandeling en sociaal onrecht.

Diversiteit en inclusie

Om het gevaar van een enkelvoudig verhaal te vermijden, is het belangrijk om diversiteit en inclusie te bevorderen, kritisch na te denken over de beelden en verhalen die we consumeren. Open te staan voor verschillende perspectieven en ervaringen, en ons bewust te zijn van de impact van stereotypen en vooroordelen. Het streven naar een meer inclusieve en empathische samenleving vereist het actief doorbreken van enkelvoudige verhalen en het omarmen van de volledige rijkdom van menselijke diversiteit.

Beeldvorming rondom labels

Dit geldt ook voor de beeldvorming rondom labels als ADHD, dyslexie en hoogbegaafdheid. Hierin wordt veelal de aandacht gevestigd op waar iemand dan niet goed in is. Voor een totaal beeld is het ook belangrijk dat er meer gezegd en geschreven wordt over wat het werkelijk is. Over de talenten die samengaan met deze fenomenen

Beeld: Chris Boland / www.chrisboland.com

Dyslexie als kans | benut de sterke kant van dyslexie!

Dyslexie als kans | benut de sterke kant van dyslexie!

Dyslexie wordt nog vaak geassocieerd met een gebrek. Je bent niet goed in lezen en schrijven. En degene die er iets bekender mee zijn weten ook dat automatiseren lastig gaat. Maar dyslexie is veel meer dan dat. Naast alle uitdagingen die een dyslect kent zijn er ook talenten die samen gaan met een dyslectsich brein. Zie dyslexie als kans! 

In het boek Dyslexie als een kans wordt uitgelegd hoe de hersenen van iemand met dyslexie werkt  en hoe je dit kan inzetten op een constructieve manier. Het boek laat zien hoe dyslectici cognitieve eigenschappen hebben die juist vele kansen bieden.

Dyslexie 2.0

Waar kinderen met dyslexie vroeger gewoon lui waren, wordt het tegenwoordig wel als een stoornis gezien. Wat op zich fijn is volgens Tamara Vreeken van de HOI Foundation. Want kinderen krijgen hierdoor hulp. Maar dyslexie wordt nog steeds vrij negatief gelabeld. Het wordt uitgelegd alsof het kind een probleem heeft.
Dyslexie is geen stoornis en dyslectische mensen hebben bepaalde vaardigheden die we juist heel goed kunnen gebruiken, met name in deze tijd.

Dyslexie voor kinderen meer dan een leesprobleem

Zelfvertrouwen

Vanuit de HOI foundation wil Tamara met haar collega Stephanie Raber kennis brengen over de dyslexie 2.0. Het is volgens haar belangrijk dat er instituten zijn die helpen met lezen en schrijven, maar je hebt met een grote groep kinderen te maken die problemen hebben met hun zelfvertrouwen. Zonder dat vertrouwen in jezelf is het lastig leren. En zo gaat er veel talent verloren.

Ze hebben een lesprogramma uit Amerika naar Nederland gehaald. Het programma richt zich op het verbeteren van het zelfvertrouwen bij dyslectische kinderen door te focussen op waar ze goed in zijn. De boodschap van het programma is om dyslexie als kans te zien.

Het programma richt zich op vier krachten, ook wel talenten, waarin dyslectische mensen in een of meerdere bovengemiddeld goed zijn. De STER krachten:

  • S | samenhangende denkvaardigheid: het vermogen om belangrijke, nieuwe verbanden te ontdekken tussen verschillende vormen van informatie.
  • T | tijdgerichte denkvaardigheid: is het vermogen om patronen in de wereld te lezen en op basis daarvan reconstructies te maken of toekomstige scenario’s te schetsen
  • E | episodisch denken: In plaats van het onthouden van abstracte feiten zoals jaartallen, namen, worden gebeurtenissen onthouden en persoonlijke ervaringen, meer beelddenken
  • R | driedimensionaal denkvermogen, het vermogen om tweedimensionale vormen en patronen mentaal te vertalen naar driedimensionale vormen en patronen

Niet elke dyslect heeft alle vier de krachten even sterk, maar er komt altijd wel één, en vaak twee of drie van deze krachten terug. 

Kansen zien

Mensen met dyslexie zien kansen en kijken ver vooruit. Ze denken snel en hebben niet veel tussenstappen nodig om het eindresultaat te zien. Ze zijn vaak gevoelig, zijn goede vrienden hebben een sterk empathisch vermogen. Veel ondernemers en veertig procent van de selfmade miljonairs zijn dyslectisch. 

De missie van de auteurs van Dyslexie als kans is dyslexie goed op de kaart zetten. De positieve kanten zijn lang onderbelicht gebleven. In het boek worden zowel de voordelen als de bijbehorende valkuilen besproken.

Kinderen met dyslexie denken anders