Hyperfocus, een veel voorkomend – maar verwarrend – kenmerk van ADHD, is het vermogen om urenlang intensief in te zoomen op een interessant taken of activiteit. Het is het tegenovergestelde van afleidbaarheid en komt veel voor bij zowel kinderen als volwassenen met een ADHD brein. Wat is een ADHD hyperfocus en hoe kun je hiermee omgaan?
Wat is ADHD Hyperfocus?
Onder hyperfocus wordt een intense vorm van mentale concentratie verstaan waarbij alle aandacht voor langere tijd is gefocust op een onderwerp of taak. Tijdens een hyperfocus is iemand ongevoelig voor prikkels van buitenaf en heeft weinig of geen besef van tijd. Kinderen met ADHD vertonen vaak hyperfocus wanneer ze aandachtig werken aan dingen die hen interesseren.
Zo hebben kinderen vaak een hyperfocus bij het spelen van een vidogame of het kijken naar tv. Wat de aandacht ook vasthoudt, het resultaat is hetzelfde: tenzij iets of iemand het onderbreekt, dwarrelen de uren voorbij terwijl belangrijke taken en relaties buiten de boot vallen.
Vaak wordt gedacht dat ADHD betekent dat kinderen een korte aandacht spannen hebben. Een betere manier om ernaar te kijken, is dat mensen met ADHD brein een ontregeld aandacht systeem hebben.
Wat is de oorzaak van hyperfocus in de ADHD-hersenen?
Net als afleidbaarheid wordt gedacht dat hyperfocus het gevolg is van een te laag niveau van dopamine, een neurotransmitter die vooral actief is in de frontale kwabben van de hersenen. Dit dopamine-tekort maakt het moeilijk om “te schakelen” van saaie, naar noodzakelijke taken.
Mensen met een ADHD brein hebben moeite om de aandacht van het ene naar het andere te verleggen. Als ze iets doen wat ze leuk vinden of psychologisch lonend vinden, zullen ze de neiging hebben om door te gaan met dit gedrag nadat anderen normaal doorgingen met andere dingen. ADHD hersenen worden aangetrokken door activiteiten die direct feedback geven.
Zo’n intense concentratie is eigenlijk een coping-mechanisme. Het is een manier om met afleiding om te gaan.
Is hyperfocus vervelend of juist prettig?
Er is op zich niks schadelijks aan een hyperfocus. Het kan zelfs een aanwinst zijn. Veel wetenschappers, schrijvers en kunstenaars met een ADHD brein hebben een zeer succesvolle carrière, grotendeels vanwege hun vermogen om zich urenlang te concentreren op wat ze doen.
Maar ongeremde intense focus kan risicovol zijn. Het kan leiden tot slechtere schoolresultaten, minder productiviteit en moeite met onderhouden van sociale contacten. Een kind richt al zijn aandacht op de “verkeerde” dingen waardoor belangrijke taken niet gebeuren.
Als een kind met ADHD de neiging heeft om te verdwalen in een favoriete activiteit is het goed om als ouder de hoeveelheid tijd die een kind aan een dergelijke activiteit mag besteden te beperken.
Maak duidelijk afspraken of een schema wanneer een kind bepaalde activiteiten wel of niet mag doen.
Het stellen van tijdslimieten en verwachten dat een kind vanzelf stopt werkt niet. Het vraagt vaak meer actie van een ouder om de “trance” te doorbreken. Door bijvoorbeeld een kind op zijn schouder te tikken, met een hand voor zijn gezicht zwaaien of tussen het kind en de televisie in te gaan staan. Dit omdat een kind vaak niet door heeft dat je zijn aandacht vraagt.
Een kind is niet bewust ongehoorzaam, zijn hersenen registeren gewoon niet wat je zegt. Probeer dan ook te voorkomen dat je de onderbreking op een boze toon brengt. Een kind heeft enkele minuten nodig om zijn aandacht te verschuiven.
Om dit proces te vergemakkelijken, is het raadzaam met een kind de werking van zijn hersenen te bespreken.
Een kind moet begrijpen waarom het moeilijk voor hem is om te stoppen met iets waar hij echt van houdt. Een kind moet weten dat jij als ouder of leerkracht daarom af en toe moet ingrijpen om een activiteit te stoppen.
De ADHD Hyperfocus goed inzetten
Activeer de ADHD Hyperfocus door saaie taken aantrekkelijker te maken.
Uiteindelijk is de beste manier om met hyperfocus om te gaan, niet om ertegen te vechten, maar om er gebruik van te maken. Als school stimulerend gemaakt kan worden, zal het op dezelfde manier de aandacht trekken van een kind
Een kind met een ADHD brein vraagt meer van het onderwijs. Een kind verveelt zich snel als hem wordt gevraagd een aantal historische data uit het hoofd te leren. Maar als hij helpt een toneelstuk over het onderwerp te schrijven en er vervolgens in optreedt, zal hij schitteren.
Als een kind eenmaal leert om hyperfocus in zijn voordeel te veranderen, kan dit een ingebouwd voordeel zijn. Er zijn veel succes verhalen over mensen met een ADHD brein die zich gedurende lange tijd kunnen concentreren op complexe projecten
